Ορθογραφια λεξεων

[stormrain]

Ειναι ενα μελος που στην υπογραφη του εχει λαθη που εχουν παρουσιαστει εδω (υποθετω δηλαδη). Παρακαλω να προστεθει η παραπανω λεξη ΛΟΛ

[frenzy]

To LOL στα ελληνικά είναι ΛΑΛ.

[teo64x]

To LOL στα ελληνικά είναι ΛΑΛ.

 

Αυτό, κύριε, είναι ό,τι πιο γκέι έχω ακούσει φέτος. Και έχω ακούσει πολλά φέτος.

[stormrain]

To LOL στα ελληνικά είναι ΛΑΛ.

 

Kαλο, αλλα για πες μου και ποιες ειναι οι λεξεις που αντιπροσωπευει το καθε αρχικο γιατι πραγματικα δεν μου ερχονται τωρα.

[Αδμιν]

Λαφ Αουτ Λαουντ;

[stormrain]

Λαφ Αουτ Λαουντ;

 

Kαποιος να σβησει το παραπανω ποστ μου, γιατι εκτος του οτι ειναι offtopic θα με κανει να νιωθω ηλιθιος καθε φορα που θα το θυμαμαι...

[teo64x]

Όχι βρε, άστο, να νιώθεις ένας από εμάς.

[frenzy]

Αυτό, κύριε, είναι ό,τι πιο γκέι έχω ακούσει φέτος. Και έχω ακούσει πολλά φέτος.

 

Ένιωσα την ανάγκη να διορθωσω κάποιον και πιάστηκα από το δεύτερο πράγμα που μου ήρθε στο νου. Το πρώτο ήταν πιο γκέι.

[_BASSstarlet_]

κάθε φορά που επισκέπτομαι το insomnia.gr βλέπω ορθογραφικά λάθη - πουθενά αλλού δεν έχω συναντήσει τόσα πολλά και σοβαρά λάθη - αλλά αυτό πρέπει να πάρει το χρυσό μετάλλιο

Πάντα υπάρχει και.. χειρότερο!

θέλει reg όμως.

[Zazula]

Τώρα την είδα τούτη την κουβέντα, οπότε να με συμπαθάτε για το σεντόνι που θα ακολουθήσει.

 

1. ορθοπαιδικός ή ορθοπεδικός;

Αν ακολουθήσουμε την ετυμολογική πορεία τής λέξης, οφείλουμε να γράψουμε ορθοπαιδικός. Η επίδραση των λέξεων πέδη και λατ. pes (γεν. pedis) είναι παρετυμολογική. Ωστόσο, την παρετυμολογική επίδραση την έχουμε αποδεχθεί στον τρόπο γραφής άλλων λέξεων, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της λέξης πολυθρόνα (από το ιταλ. poltrona << λατ. pullus "πώλος | νεογνό | νεοσσός") η οποία καμία σχέση δεν έχει ούτε με το πρόθημα πολυ- ούτε με τη λέξη θρόνος. Και, δεδομένου ότι η ορθοπαιδική σήμερα δεν έχει πια ως αντικείμενό της αποκλειστικά τα παιδιά, θα έλεγε κάποιος ότι η προαναφερθείσα παρετυμολογική επίδραση θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μέσο ουδετεροποίησης της (έστω, ορθογραφικής) συσχέτισης του όρου ορθοπαιδική με την παιδιατρική. Σε αυτό θα μπορούσε να βαρύνει και το γεγονός ότι στη συνέχεια πλάστηκε και όρος logopède ο οποίος στην ελληνική καθιερώθηκε ως λογοπεδικός (και όχι λογοπαιδικός, όπως λημματογραφείται στο ΛΝΕΓ). Ωστόσο, από τη στιγμή που οι ίδιοι οι ορθοπαιδικοί έχουν επιλέξει να γράφεται κατ' αυτόν τον τρόπο η ιδότητά τους, οφείλουμε αυτό να το σεβαστούμε. Κατά τ' άλλα μπορούμε να αποδεχθούμε την πραγματικότητα της ύπαρξης δύο παράλληλων τύπων, χωρίς κάποιος από αυτούς να υπερέχει ή να υπερισχύει, και να συνεχίσουμε τη ζωή μας. Περαιτέρω ανάλυση εδώ: http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=3056.

 

2. χειρούργος ή χειρουργός;

Εδώ τα πράγματα είναι πολύ πιο ξεκάθαρα: Η λέξη χειρουργός (με αρχική σημασία "χειρωνάκτης, χειροτέχνης") παραδίδεται οξύτονη από την αρχαιότητα, και αυτός είναι ο σωστός τρόπος ορθογράφησής της. Ο παροξύτονος τύπος χειρούργος οφείλει εντούτοις (κατά τη γνώμη μου) να λεξικογραφείται, καθότι χρησιμοποιείται — αλλά μόνον ως λαϊκός τύπος και με την επισήμανση ότι πρέπει να αποφεύγεται η χρήση του στον προσεγμένο λόγο. Στην αρχαιότητα οι παροξύτονοι σχηματισμοί ήταν αμιγώς κακόσημοι χαρακτηρισμοί: κακούργος, πανούργος. Οι υπόλοιποι σχηματισμοί με το λεξικό επίθημα -εργός ήταν οξύτονοι: αυτουργός, δημιουργός, πρωτουργός, λειτουργός, ξυλουργός, οπλουργός, υπουργός. Ωστόσο, με την ευκαιρία, να επισημάνουμε δύο εξαιρέσεις:

• Η αρχαία λέξη ραδιουργός ήταν οξύτονη αρχικά, και μεταπλάστηκε με μετακίνηση του τόνου της σε ραδιούργος (ήδη από τον 5ο αι. π.Χ.) ώστε να δηλώνεται το κακόσημο φορτίο της.
  
• Το όνομα Λυκούργος δεν είναι κακόσημο, αλλά προϊόν ενός φαινομένου που συναντάμε συχνότατα στα κύρια ονόματα: την αναβίβαση του τόνου. Έτσι έχουμε Χρίστος από το Χριστός, Σταύρος από το σταυρός, Λάμπρος από το λαμπρός, Γλαύκος από το γλαυκός, Φαίδρα από το φαιδρά κ.ο.κ. Η λέξη λυκουργός σημαίνει αυτόν που φέρνει το πρωινό φως, και προέρχεται από την (αμάρτυρη) λέξη λύκη "πρωινό φως, χαραυγή" (πρβλ. λυκαυγές, λυκόφως) και το λεξικό επίθημα -εργός.

 

3. αυγό ή αβγό; αυτί ή αφτί;

Ο Χατζηδάκις ήταν αυτός που είχε εξηγήσει (ήδη από το 1907) γιατί πρέπει να γράφουμε αβγό και αφτί, και δεν ήταν ο μόνος (επίσης: Κ. Foy, P. Kretschmer κ.ά.). Με τη γραφή αυτή συμφωνούσε και ο Τριανταφυλλίδης, αλλά όταν επεχείρησε να κάνει τη σχετική μνεία στη θρυλική Γραμματική του, πέσαν όλοι πάνω του να τον φάνε. Έκανε πίσω, λοιπόν (μην αναφέροντας τίποτε σχετικά), κι έτσι η σχολική ορθογραφία ακόμη και σήμερα είναι αυγό και αυτί αντίστοιχα. Το ΛΝΕΓ χρησιμοποιεί τους ετυμολογικά ορθούς τύπους αβγό και αφτί, αλλά αν στα κείμενά σας πρέπει να ακολουθείτε τη σχολική ορθογραφία, τότε αναγκαστικά θα γράφετε αυγό και αυτί.

 

4. τραίνο ή τρένο;

Όντως η λέξη μάς ήρθε μέσω της ιταλικής (treno), αλλά κι αυτή με τη σειρά της προέρχεται από το γαλλ. train το οποίο (λόγω και του αγγλ. train) σε μια εποχή κατά την οποία δεν απλογραφούνταν οι λέξεις ξενικής προέλευσης, γράφτηκε τραίνο. Ωστόσο, ο κανόνας σήμερα επιβάλλει την απλογράφηση των ξένων λέξεων στην ελληνική, οπότε η ορθή γραφή είναι τρένο.

 

5. βρώμικος ή βρόμικος;

Ήδη από την ελληνιστική εποχή υπήρχε σύγχυση με την ορθογράφηση του βρομώ και των παραγώγων του, με αποτέλεσμα να μαρτυρείται διπλοτυπία στη λέξη βρώμος / βρόμος "δυσάρεστη μυρωδιά" (την έγραφαν, δηλαδή, άλλοι με όμικρον και άλλοι με ωμέγα). Ωστόσο η σωστή ορθογράφηση είναι με όμικρον. Η λέξη βρόμος "θόρυβος, κρότος" προέρχεται από το βρέμω "κροτώ με πάταγο" (που μας έδωσε και τη λέξη βροντή). Η σημασιολογική μεταβολή από το "κρότος" στη "δυσωδία" είναι συχνή (πρβλ. γερμ. stinken "μυρίζω άσχημα" < stincan "χτυπώ | θορυβώ"), και πιθανότατα πέρασε ενδιάμεσα από τη σημασία "πέρδομαι" (όπως και το κλω "σπάω (με θόρυβο)" μας έδωσε το κλάνω, αλλά και διαλεκτικά κρούω σημαίνουν "μυρίζω άσχημα" στα λευκαδίτικα ή "πέρδομαι" στα κεφαλλονίτικα). Η γραφή με μακρά συλλαβή (βρωμώ) μπορεί να είναι αποτέλεσμα απλώς εκφραστικού χαρακτήρα, αλλά ίσως και επίδρασης της λέξης βρώμα "τροφή" (με την έννοια της σάπιας ή χαλασμένης τροφής που αναδίδει δυσοσμία). Και εδώ όμως έχουμε να κάνουμε δύο παρατηρήσεις, για ισάριθμες λέξεις οι οποίες τορπιλίζουν την προσπάθεια για ενιαία αντιμετώπιση της συγκεκριμένης οικογένειας λέξεων και για εσωτερική συνέπεια:

• Το δημητριακό βρόμη δεν θα πρέπει να γράφεται βρώμη (κι αυτό από τη λέξη βρόμος ετυμολογείται, πιθανώς επειδή υπήρχε η λαϊκή πεποίθηση ότι η άγρια βρόμη προστάτευε από χτύπημα κεραυνού), αλλά η χρήση δεν τιθασσεύεται (όπως θα διαπιστώσετε με μια απλή έρευνα στο Google).
  
• Το χημικό στοιχείο βρώμιο θα έπρεπε να γράφεται βρόμιο, αλλά (κακά τα ψέματα) η χημεία δεν είναι ένας κλάδος όπου μπορείς με μια κανονιστική ρύθμιση να αλλάξεις μια ορθογράφηση σε μια νύχτα. Υπάρχει ογκωδέστατη βιβλιογραφία που θα πρέπει επίσης να ευθυγραμμιστεί, και τούτο δεν είναι καθόλου εύκολο. Επίσης, όσο κι αν τα διαδικτυακά ευρήματα για τη γραφή βρόμιο και να αυξάνονται, η γραφή των παραγώγων (βρωμιούχο, βρωμικό, υδροβρώμιο, βρωμο- κλπ) επιμένει στο ωμέγα με αξιοθαύμαστη αντοχή.

 

6. πηρούνι ή πιρούνι;

Η λέξη πιρούνι προέρχεται από το περόνιον, και γράφεται με γιώτα ήδη από την εποχή τής μεσαιωνικής ελληνικής.

 

7. παγώνι ή παγόνι;

Η λέξη προέρχεται από το ελληνιστικό πάων, το οποίο αποτέλεσε τον εξελληνισμό τής λατ. λέξης pavo (γεν. pavōnis). Η σχολική ορθογραφία είναι παγόνι. Το ΛΝΕΓ και το ΕΛΝΕΓ προκρίνουν τη γραφή παγώνι.

 

8. Μανώλης ή Μανόλης;

Ορθότερη είναι η γραφή Μανόλης (υποκοριστικό τού Εμμανουήλ), αλλά στα ονόματα δεν υπάρχει "ορθή" και τυποποιημένη ορθογράφηση, και ο καθένας έχει το δικαίωμα να γράφει το όνομά του όπως θέλει.

 

9. Γουδί ή Γουδή;

Όλη η ιστορία εδώ: http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=2389.

 

10. φάκελλος ή φάκελος;

Στην αρχαία μαρτυρούνται αμφότεροι οι τύποι, με κυρίαρχο το φάκελος, η δε ετυμολογία τής λέξης παραμένει αβέβαιη. Σε τέτοιες περιπτώσεις επιλέγεται ο απλούστερος τρόπος γραφής — επομένως: φάκελος.

 

11. εταιρεία ή εταιρία;

Στην αρχαία μαρτυρείται κυρίως ο τύπος εταιρεία, ο οποίος είναι εναρμονισμένος και με την παραγωγική διαδικασία (από το επίθ. εταιρείος). Τα λιγοστά εταιρία στην αρχαία γραμματεία αποτελούν μάλλον προϊόν σύγχυσης. Επομένως: εταιρεία.

 

12. λιώνω ή λείνω;

Όλοι συμφωνούν ότι η λέξη έχει απώτατο έτυμον το λείος. Επομένως η λεγόμενη ιστορική ορθογράφηση (που χρησιμοποιούν ΛΝΕΓ και ΕΛΝΕΓ) είναι: λειώνω. Η σχολική ορθογραφία είναι λιώνω, μέσω απλογράφησης που χρονολογείται ήδη από τη μεσαιωνική ελληνική.

 

Πηγές για όλα τα παραπάνω είναι πλήθος έγκριτων λεξικών και επιστημονικών ετυμολογικών εργασιών, σε συνδυασμό με πολλή μελέτη. Αν χρειάζεστε περαιτέρω διευκρινίσεις, μην διστάσετε να ρωτήσετε. Όσον αφορά τις βραχυγραφίες που χρησιμοποίησα: ΛΝΕΓ είναι το Λεξικό τής Νέας Ελληνικής Γλώσσας (ο μεγάλος Μπαμπινιώτης), ΕΛΝΕΓ το Ετυμολογικό τού ιδίου, ΛΚΝ το Λεξικό τής Κοινής Νεοελληνικής (τού Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη).

[Ethnikos14]

13. παππούς ή παπούς;

[Lucifer]

Zazula, ωραίο ποστ και ωραίο site.

[Zazula]

13. παππούς ή παπούς;

 

Ήδη από την αρχαιότητα (5ος αι. π.Χ.) έχουμε τη λέξη πάππος, η οποία ήταν αρχικά παράλληλος τύπος τής λέξης πάππας "μπαμπάς" (η λέξη πάππας είναι ήδη ομηρική). Η λέξη αυτή είχε από τότε αποκτήσει τη σημασία που έχει και σήμερα. Από την κλητική προσφώνηση πάππου στη νηπιακή γλώσσα (που οφειλόταν στο ότι τα παιδιά άκουγαν συχνά τη γενική τού πάππου), σχηματίστηκε στη μεσαιωνική ελληνική η ονομαστική πάππους, η οποία έγινε οξύτονη (παππούς) κατά το πρότυπο όλων των άλλων σχετικών λέξεων (μπαμπάς, γιαγιά, μαμά). Επομένως: παππούς.

 

Τώρα, η (όπως είδατε, ομηρική) λέξη παππάς (σήμερα: παπάς) και η ορθογράφησή της είναι μια άλλη, μεγάλη ιστορία.

 

---------- Προσθήκη στις 10:28 ---------- Προηγούμενο μήνυμα στις 10:27 ----------

 

Zazula, ωραίο ποστ και ωραίο site.

 

Ευχαριστώ πολύ, Lucifer.

[Praetorian]

Συμφωνώ, εξαιρετικό post, Zazula.

Το site μπήκε στα αγαπημένα.

[Zazula]

Να 'σαι καλά, Praetorian!