HALF EVIL Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Το πείραμα του Μίλγκραμ είναι ένα από τα πιο γνωστά αντιδεοντολογικά πειράματα της ψυχολογίας, ουσιαστικά μια «φάρσα» που ξεγύμνωσε την ανθρώπινη ψυχή. Το 1961, ο είκοσι εφτάχρονος Στάνλει Μίλγκραμ, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Γέιλ, αποφάσισε να μελετήσει την υπακοή στην εξουσία. Είχαν περάσει λίγα μόνο χρόνια από τα φρικτά εγκλήματα των Ναζί και γινόταν μια προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς των απλών στρατιωτών και αξιωματικών των SS, οι οποίοι είχαν εξολοθρεύσει εκατομμύρια αμάχων. Η ευρέως αποδεκτή εξήγηση -πριν το πείραμα του Μίλγκραμ- ήταν η αυταρχική τευτονική διαπαιδαγώγηση και η καταπιεσμένη -κυρίως σεξουαλικά- παιδική ηλικία των Γερμανών. Όμως ο Μίλγκραμ ήταν κοινωνικός ψυχολόγος και πίστευε ότι αυτού του είδους η υπακοή -που οδηγεί στο έγκλημα- δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο της προσωπικότητας, αλλά περισσότερο των πιεστικών συνθηκών. Και το απέδειξε κάνοντας τη «φάρσα» του. Τα υποκείμενα του πειράματος ήταν εθελοντές, κυρίως φοιτητές, οι οποίοι καλούνταν έναντι αμοιβής να συμμετέχουν σε ένα ψυχολογικό πείραμα σχετικό με τη μνήμη. Χώριζε τους φοιτητές σε ζεύγη και -μετά από μια εικονική κλήρωση- ο ένας έπαιρνε το ρόλο του «μαθητευομένου» και ο άλλος του «δασκάλου». Ο έκπληκτος «μαθητευόμενος» δενόταν χειροπόδαρα σε μια ηλεκτρική καρέκλα και του περνούσαν ηλεκτρόδια σε όλο το σώμα. Έπειτα του έδιναν να μάθει δέκα ζεύγη λέξεων. Ο «δάσκαλος», από την άλλη, καθόταν μπροστά σε μια κονσόλα ηλεκτρικής γεννήτριας. Μπροστά του δέκα κουμπιά με ενδείξεις: «15 βολτ, 30 βολτ, 50 βολτ κλπ.» Το τελευταίο κουμπί έγραφε: «450 βολτ. Προσοχή! Κίνδυνος!» Πίσω από το «δάσκαλο» στεκόταν ο πειραματιστής, ο υπεύθυνος του πειράματος. (Και περνάμε σε ενεστώτα για να γίνουμε μέτοχοι της στιγμής.) «Θα λέτε την πρώτη λέξη από τα ζεύγη στο μαθητευόμενο. Αν κάνει λάθος θα σηκώσετε το πρώτο μοχλό και θα υποστεί ένα ηλεκτροσόκ 15 βολτ. Σε κάθε λάθος θα σηκώνετε τον αμέσως επόμενο μοχλό», λέει ο πειραματιστής και ο «δάσκαλος» αισθάνεται ήδη καλά που δεν του έτυχε στην κλήρωση ο άλλος ρόλος. Το πείραμα ξεκινάει. Ο «δάσκαλος» λέει τις λέξεις από το μικρόφωνο. Ο «μαθητευόμενος», ήδη τρομαγμένος, απαντάει σωστά, αλλά όχι για πολύ. Μόλις κάνει το πρώτο λάθος ο «δάσκαλος» γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος του λέει να προχωρήσει στο πρώτο ηλεκτροσόκ. Ο «δάσκαλος» υπακούει. 15 βολτ δεν είναι πολλά, αλλά ο «μαθητευόμενος» έχει αλλάξει ήδη γνώμη. Παρ' όλα αυτά απαντάει σωστά σε άλλη μια ερώτηση, αλλά στο επόμενο λάθος δέχεται 30 βολτ. «Αφήστε να φύγω», λέει ο «μαθητευόμενος» που δεν μπορεί να λυθεί. «Δε θέλω να συμμετάσχω σε αυτό το πείραμα.» Ο «δάσκαλος» κοιτάει τον πειραματιστή. Εκείνος του κάνει νόημα να συνεχίσει. Τα βολτ αυξάνονται και τώρα πια ο πόνος είναι εμφανής στο πρόσωπο του «μαθητευόμενου», που εκλιπαρεί να τον αφήσουν ελεύθερο. Στα 200 βολτ ταρακουνιέται ολόκληρος. Ο «δάσκαλος» πριν κάθε ηλεκτροσόκ γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος, με σταθερή φωνή, του λέει ότι το πείραμα πρέπει να συνεχιστεί. Ο «δάσκαλος» συνεχίζει να βασανίζει έναν άγνωστο, έναν απλό φοιτητή που κλαίει, ζητάει τη βοήθεια του Θεού και παρακαλεί να τον λυπηθούν. Δεν μπορεί πια να απαντήσει στις ερωτήσεις, αλλά ο πειραματιστής λέει στο «δάσκαλο»: «Τη σιωπή την εκλαμβάνουμε ως αποτυχημένη απάντηση και συνεχίζουμε με την τιμωρία.» Στα 345 βολτ ο «μαθητευόμενος» τραντάζεται ολόκληρος, ουρλιάζει και χάνει τις αισθήσεις του. Ο «δάσκαλος», ιδρωμένος και με τα χέρια του να τρέμουν, κοιτάει τον πειραματιστή. «Μην ανησυχείτε», λέει εκείνος, «το πείραμα είναι απολύτως ελεγχόμενο... Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.» «Μα είναι λιπόθυμος», λέει ο «δάσκαλος». «Δεν έχει καμιά σημασία. Το πείραμα πρέπει να ολοκληρωθεί. Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.» Πόσοι από τους εθελοντές έφτασαν ως τον τελευταίο μοχλό; Πριν ξεκινήσει το πείραμα του ο Μίλγκραμ είχε κάνει μια «δημοσκόπηση» ανάμεσα στους ψυχιάτρους και στους ψυχολόγους, ρωτώντας 'τους τι ποσοστό των εθελοντών θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό. Σχεδόν όλοι απάντησαν ότι κανείς δε θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό, πέρα ίσως από κάποια άτομα με κρυπτοσαδιστικές τάσεις, καθαρά παθολογικές. Δυστυχώς έκαναν λάθος. Μόλις το 5% των «δασκάλων» αρνήθηκαν εξ' αρχής να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο πείραμα και αποχώρησαν -συνήθως βρίζοντας τον πειραματιστή. Το υπόλοιπο 95% προχώρησε πολύ το πείραμα, πάνω από τα 150 βολτ. Και το 65%... Έφτασε μέχρι τον τελευταίο μοχλό, τα πιθανότατα θανατηφόρα 450 βολτ! Που έγκειται η φάρσα; Ο «μαθητευόμενος» δεν ήταν φοιτητής, αλλά ηθοποιός, που είχε προσληφθεί από το Μίλγκραμ για αυτόν ακριβώς το «ρόλο». Δεν υπήρχε ηλεκτρισμός ούτε ηλεκτροσόκ. Ο ηθοποιός υποκρινόταν. Το μοναδικό πειραματόζωο ήταν ο «δάσκαλος». Όμως τα αποτελέσματα ήταν αληθινά: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων θα υπακούσει και θα βασανίσει -ίσως και θα σκοτώσει- έναν άγνωστο του, αρκεί να δέχεται εντολές από κάποιον με κύρος (στην προκειμένη περίπτωση επιστημονικό) και ταυτόχρονα να αισθάνεται ότι δεν τον βαρύνει η ευθύνη για ό,τι συμβεί -αφού εκείνος «απλά ακολουθούσε τις διαταγές». Και φυσικά οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούν όταν μάθουν για αυτό το πείραμα: «Εγώ αποκλείεται να έφτανα ως τον τελευταίο μοχλό.» Όμως δείτε τι συμβαίνει στην κοινωνία μας, κάθε μέρα. Ο υπάλληλος της ΔΕΗ που δέχεται να κόψει το ρεύμα από έναν άνεργο ή άπορο, ξέροντας ότι έτσι τον ταπεινώνει, τον υποβάλει σε ένα διαρκές βασανιστήριο και πιθανότατα θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του, ανήκει στο 65% του τελευταίου μοχλού. Και δεν είναι καθόλου κρυπτοσαδιστής. Απλά ακολουθάει τις εντολές που του έδωσαν. Ο υπάλληλος του σούπερ-μάρκετ που σου δίνει το χαλασμένο ψάρι και σε διαβεβαιώνει ότι είναι φρέσκο (μιλώ εξ' ιδίας πείρας, ως αγοραστής) δε σε μισεί, παρότι γνωρίζει ότι μπορεί να πάθεις και δηλητηρίαση. Απλώς ακολουθάει εντολές. Ο αστυνομικός ο οποίος ραντίζει με χημικά τους διαδηλωτές δεν είναι κρυπτοσαδιστής -αν και πολλοί θα διαφωνήσουν στο συγκεκριμένο παράδειγμα. Απλώς κάνει τη δουλειά του. Ο υπάλληλος της εφορίας ή της τράπεζας που υπογράφει την κατάσχεση κάποιου σπιτιού για 1.000 ευρώ χρέος, θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό στο πείραμα. Γιατί υπακούει. Ο πολιτικός που υπογράφει το μνημόνιο το οποίο οδηγεί ένα ολόκληρο έθνος στην εξαθλίωση του νεοφιλελευθερισμού θα έφτανε μέχρι τον τελευταίο μοχλό. Και αυτός υπακούει, σε εντολές πολύ πιο ισχυρές από εκείνες του πειραματιστή με την άσπρη φόρμα. Αν όμως δούμε το πείραμα του Μίλγκραμ από την ανθρωπιστική-ηθική του πλευρά (από την πλευρά του 5% που αρνήθηκε να υπακούσει) θα καταλάβουμε ότι κανένας δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Αν σε διατάζουν να κάνεις κάτι που προκαλεί κακό στον άλλον, στο συμπολίτη σου, σε έναν μετανάστη, σε έναν άνθρωπο (ή σε ένα ζώο, αλλά αυτό περιπλέκει πολύ τα πράγματα, εφόσον συνεχίζουμε να τρώμε κρέας), πρέπει να αρνηθείς να υπακούσεις. Ακόμα κι αν χάσεις το μπόνους παραγωγικότητας, την προαγωγή, την επανεκλογή, τη δουλειά σου. Μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να αρνηθούμε να υπακούσουμε στις «μικρές» και καθημερινές εντολές βίας -με τις οποίες οι περισσότεροι ασυνείδητα συμμορφωνόμαστε, μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε μια γενικευμένη και μέχρι τέλους πολιτική, κοινωνική, καταναλωτική ανυπακοή, μόνο όταν μάθουμε να συμπεριφερόμαστε ως αυτεξούσιοι άνθρωποι και όχι ως ανεύθυνοι υπάλληλοι, μόνο τότε θα μπορέσουμε να γκρεμίσουμε τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού που μας θέλει υπάνθρωπους, υπάκουους και υπόδουλους. Και μια τελευταία παρατήρηση: Τα υποκείμενα του πειράματος του Μίλγκραμ, οι εθελοντές φοιτητές, μάθαιναν από εκείνον ποιος ήταν ο στόχος του πειράματος. Μάθαιναν ότι ο «μαθητευόμενος» ήταν ηθοποιός και ότι δεν είχε ποτέ υποστεί ηλεκτροσόκ. Ο Μίλγκραμ το έκανε αυτό για να τους ανακουφίσει, αλλά πέτυχε το ακριβώς αντίθετο. Αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά το 65% που είχε φτάσει ως τον τελευταίο μοχλό, πέρασαν την υπόλοιπη ζωή τους κυνηγημένοι από τις Ερινύες της πράξης τους. Γιατί συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν τόσο αθώοι και τόσο «καλοί» όσο ήθελαν να πιστεύουν για τον εαυτό τους.
DrLo Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Αν είχα την διαβεβαίωση του δασκάλου ότι το πείραμα ήταν ελεγχόμενο, καμία ποινική ευθύνη αν κάτι πήγαινε στραβά και κάποιο λόγο για να το κάνω (βαθμό, αμοιβή κλπ) δε βλέπω γιατί να μη το έκανα. Επίσης διακρίνω ένα τρομερό άλμα από τη παράθεση των στοιχείων του πειράματος στην ερμηνία του και τον παραλληλισμό με τον υπάλληλο της ΔΕΗ πχ. Υπάρχει τρομερή διαφορά από το να κάνεις ηλεκτροσόκ σε έναν δεμένο άνθρωπο που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από το να ψεκάζεις κάποιον που κινείται με τη πράξη του (πχ να σπάσει τον κλοιο) "αναλαμβάνει το ρίσκο". Πολύ πρόχειρη η αναλυσή σου ή αυτού από τον οποίο αντιγράφηκε. PS: Πόσο ηλίθιος πρέπει να είναι κάποιος που πέρνει μέρος σε πείραμα στο Yale, σε ένα κράτος που οι μυνήσεις για σωματική βλάβη ή ψυχική οδύνη είναι πασατέμπο (τουλάχιστον σήμερα), και να πιστεύει ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, έστω και πόνος.
viper2005 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Το πείραμα του Μίλγκραμ είναι ένα από τα πιο γνωστά αντιδεοντολογικά πειράματα της ψυχολογίας, ουσιαστικά μια «φάρσα» που ξεγύμνωσε την ανθρώπινη ψυχή. Το 1961, ο είκοσι εφτάχρονος Στάνλει Μίλγκραμ, επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Γέιλ, αποφάσισε να μελετήσει την υπακοή στην εξουσία. Είχαν περάσει λίγα μόνο χρόνια από τα φρικτά εγκλήματα των Ναζί και γινόταν μια προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς των απλών στρατιωτών και αξιωματικών των SS, οι οποίοι είχαν εξολοθρεύσει εκατομμύρια αμάχων. Η ευρέως αποδεκτή εξήγηση -πριν το πείραμα του Μίλγκραμ- ήταν η αυταρχική τευτονική διαπαιδαγώγηση και η καταπιεσμένη -κυρίως σεξουαλικά- παιδική ηλικία των Γερμανών. Όμως ο Μίλγκραμ ήταν κοινωνικός ψυχολόγος και πίστευε ότι αυτού του είδους η υπακοή -που οδηγεί στο έγκλημα- δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα μόνο της προσωπικότητας, αλλά περισσότερο των πιεστικών συνθηκών. Και το απέδειξε κάνοντας τη «φάρσα» του. Τα υποκείμενα του πειράματος ήταν εθελοντές, κυρίως φοιτητές, οι οποίοι καλούνταν έναντι αμοιβής να συμμετέχουν σε ένα ψυχολογικό πείραμα σχετικό με τη μνήμη. Χώριζε τους φοιτητές σε ζεύγη και -μετά από μια εικονική κλήρωση- ο ένας έπαιρνε το ρόλο του «μαθητευομένου» και ο άλλος του «δασκάλου». Ο έκπληκτος «μαθητευόμενος» δενόταν χειροπόδαρα σε μια ηλεκτρική καρέκλα και του περνούσαν ηλεκτρόδια σε όλο το σώμα. Έπειτα του έδιναν να μάθει δέκα ζεύγη λέξεων. Ο «δάσκαλος», από την άλλη, καθόταν μπροστά σε μια κονσόλα ηλεκτρικής γεννήτριας. Μπροστά του δέκα κουμπιά με ενδείξεις: «15 βολτ, 30 βολτ, 50 βολτ κλπ.» Το τελευταίο κουμπί έγραφε: «450 βολτ. Προσοχή! Κίνδυνος!» Πίσω από το «δάσκαλο» στεκόταν ο πειραματιστής, ο υπεύθυνος του πειράματος. (Και περνάμε σε ενεστώτα για να γίνουμε μέτοχοι της στιγμής.) «Θα λέτε την πρώτη λέξη από τα ζεύγη στο μαθητευόμενο. Αν κάνει λάθος θα σηκώσετε το πρώτο μοχλό και θα υποστεί ένα ηλεκτροσόκ 15 βολτ. Σε κάθε λάθος θα σηκώνετε τον αμέσως επόμενο μοχλό», λέει ο πειραματιστής και ο «δάσκαλος» αισθάνεται ήδη καλά που δεν του έτυχε στην κλήρωση ο άλλος ρόλος. Το πείραμα ξεκινάει. Ο «δάσκαλος» λέει τις λέξεις από το μικρόφωνο. Ο «μαθητευόμενος», ήδη τρομαγμένος, απαντάει σωστά, αλλά όχι για πολύ. Μόλις κάνει το πρώτο λάθος ο «δάσκαλος» γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος του λέει να προχωρήσει στο πρώτο ηλεκτροσόκ. Ο «δάσκαλος» υπακούει. 15 βολτ δεν είναι πολλά, αλλά ο «μαθητευόμενος» έχει αλλάξει ήδη γνώμη. Παρ' όλα αυτά απαντάει σωστά σε άλλη μια ερώτηση, αλλά στο επόμενο λάθος δέχεται 30 βολτ. «Αφήστε να φύγω», λέει ο «μαθητευόμενος» που δεν μπορεί να λυθεί. «Δε θέλω να συμμετάσχω σε αυτό το πείραμα.» Ο «δάσκαλος» κοιτάει τον πειραματιστή. Εκείνος του κάνει νόημα να συνεχίσει. Τα βολτ αυξάνονται και τώρα πια ο πόνος είναι εμφανής στο πρόσωπο του «μαθητευόμενου», που εκλιπαρεί να τον αφήσουν ελεύθερο. Στα 200 βολτ ταρακουνιέται ολόκληρος. Ο «δάσκαλος» πριν κάθε ηλεκτροσόκ γυρνάει να κοιτάξει τον πειραματιστή. Εκείνος, με σταθερή φωνή, του λέει ότι το πείραμα πρέπει να συνεχιστεί. Ο «δάσκαλος» συνεχίζει να βασανίζει έναν άγνωστο, έναν απλό φοιτητή που κλαίει, ζητάει τη βοήθεια του Θεού και παρακαλεί να τον λυπηθούν. Δεν μπορεί πια να απαντήσει στις ερωτήσεις, αλλά ο πειραματιστής λέει στο «δάσκαλο»: «Τη σιωπή την εκλαμβάνουμε ως αποτυχημένη απάντηση και συνεχίζουμε με την τιμωρία.» Στα 345 βολτ ο «μαθητευόμενος» τραντάζεται ολόκληρος, ουρλιάζει και χάνει τις αισθήσεις του. Ο «δάσκαλος», ιδρωμένος και με τα χέρια του να τρέμουν, κοιτάει τον πειραματιστή. «Μην ανησυχείτε», λέει εκείνος, «το πείραμα είναι απολύτως ελεγχόμενο... Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.» «Μα είναι λιπόθυμος», λέει ο «δάσκαλος». «Δεν έχει καμιά σημασία. Το πείραμα πρέπει να ολοκληρωθεί. Συνεχίστε με τον τελευταίο μοχλό.» Πόσοι από τους εθελοντές έφτασαν ως τον τελευταίο μοχλό; Πριν ξεκινήσει το πείραμα του ο Μίλγκραμ είχε κάνει μια «δημοσκόπηση» ανάμεσα στους ψυχιάτρους και στους ψυχολόγους, ρωτώντας 'τους τι ποσοστό των εθελοντών θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό. Σχεδόν όλοι απάντησαν ότι κανείς δε θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό, πέρα ίσως από κάποια άτομα με κρυπτοσαδιστικές τάσεις, καθαρά παθολογικές. Δυστυχώς έκαναν λάθος. Μόλις το 5% των «δασκάλων» αρνήθηκαν εξ' αρχής να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο πείραμα και αποχώρησαν -συνήθως βρίζοντας τον πειραματιστή. Το υπόλοιπο 95% προχώρησε πολύ το πείραμα, πάνω από τα 150 βολτ. Και το 65%... Έφτασε μέχρι τον τελευταίο μοχλό, τα πιθανότατα θανατηφόρα 450 βολτ! Που έγκειται η φάρσα; Ο «μαθητευόμενος» δεν ήταν φοιτητής, αλλά ηθοποιός, που είχε προσληφθεί από το Μίλγκραμ για αυτόν ακριβώς το «ρόλο». Δεν υπήρχε ηλεκτρισμός ούτε ηλεκτροσόκ. Ο ηθοποιός υποκρινόταν. Το μοναδικό πειραματόζωο ήταν ο «δάσκαλος». Όμως τα αποτελέσματα ήταν αληθινά: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων θα υπακούσει και θα βασανίσει -ίσως και θα σκοτώσει- έναν άγνωστο του, αρκεί να δέχεται εντολές από κάποιον με κύρος (στην προκειμένη περίπτωση επιστημονικό) και ταυτόχρονα να αισθάνεται ότι δεν τον βαρύνει η ευθύνη για ό,τι συμβεί -αφού εκείνος «απλά ακολουθούσε τις διαταγές». Και φυσικά οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούν όταν μάθουν για αυτό το πείραμα: «Εγώ αποκλείεται να έφτανα ως τον τελευταίο μοχλό.» Όμως δείτε τι συμβαίνει στην κοινωνία μας, κάθε μέρα. Ο υπάλληλος της ΔΕΗ που δέχεται να κόψει το ρεύμα από έναν άνεργο ή άπορο, ξέροντας ότι έτσι τον ταπεινώνει, τον υποβάλει σε ένα διαρκές βασανιστήριο και πιθανότατα θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του, ανήκει στο 65% του τελευταίου μοχλού. Και δεν είναι καθόλου κρυπτοσαδιστής. Απλά ακολουθάει τις εντολές που του έδωσαν. Ο υπάλληλος του σούπερ-μάρκετ που σου δίνει το χαλασμένο ψάρι και σε διαβεβαιώνει ότι είναι φρέσκο (μιλώ εξ' ιδίας πείρας, ως αγοραστής) δε σε μισεί, παρότι γνωρίζει ότι μπορεί να πάθεις και δηλητηρίαση. Απλώς ακολουθάει εντολές. Ο αστυνομικός ο οποίος ραντίζει με χημικά τους διαδηλωτές δεν είναι κρυπτοσαδιστής -αν και πολλοί θα διαφωνήσουν στο συγκεκριμένο παράδειγμα. Απλώς κάνει τη δουλειά του. Ο υπάλληλος της εφορίας ή της τράπεζας που υπογράφει την κατάσχεση κάποιου σπιτιού για 1.000 ευρώ χρέος, θα έφτανε ως τον τελευταίο μοχλό στο πείραμα. Γιατί υπακούει. Ο πολιτικός που υπογράφει το μνημόνιο το οποίο οδηγεί ένα ολόκληρο έθνος στην εξαθλίωση του νεοφιλελευθερισμού θα έφτανε μέχρι τον τελευταίο μοχλό. Και αυτός υπακούει, σε εντολές πολύ πιο ισχυρές από εκείνες του πειραματιστή με την άσπρη φόρμα. Αν όμως δούμε το πείραμα του Μίλγκραμ από την ανθρωπιστική-ηθική του πλευρά (από την πλευρά του 5% που αρνήθηκε να υπακούσει) θα καταλάβουμε ότι κανένας δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Αν σε διατάζουν να κάνεις κάτι που προκαλεί κακό στον άλλον, στο συμπολίτη σου, σε έναν μετανάστη, σε έναν άνθρωπο (ή σε ένα ζώο, αλλά αυτό περιπλέκει πολύ τα πράγματα, εφόσον συνεχίζουμε να τρώμε κρέας), πρέπει να αρνηθείς να υπακούσεις. Ακόμα κι αν χάσεις το μπόνους παραγωγικότητας, την προαγωγή, την επανεκλογή, τη δουλειά σου. Μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να αρνηθούμε να υπακούσουμε στις «μικρές» και καθημερινές εντολές βίας -με τις οποίες οι περισσότεροι ασυνείδητα συμμορφωνόμαστε, μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε μια γενικευμένη και μέχρι τέλους πολιτική, κοινωνική, καταναλωτική ανυπακοή, μόνο όταν μάθουμε να συμπεριφερόμαστε ως αυτεξούσιοι άνθρωποι και όχι ως ανεύθυνοι υπάλληλοι, μόνο τότε θα μπορέσουμε να γκρεμίσουμε τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού που μας θέλει υπάνθρωπους, υπάκουους και υπόδουλους. Και μια τελευταία παρατήρηση: Τα υποκείμενα του πειράματος του Μίλγκραμ, οι εθελοντές φοιτητές, μάθαιναν από εκείνον ποιος ήταν ο στόχος του πειράματος. Μάθαιναν ότι ο «μαθητευόμενος» ήταν ηθοποιός και ότι δεν είχε ποτέ υποστεί ηλεκτροσόκ. Ο Μίλγκραμ το έκανε αυτό για να τους ανακουφίσει, αλλά πέτυχε το ακριβώς αντίθετο. Αυτοί οι άνθρωποι, ειδικά το 65% που είχε φτάσει ως τον τελευταίο μοχλό, πέρασαν την υπόλοιπη ζωή τους κυνηγημένοι από τις Ερινύες της πράξης τους. Γιατί συνειδητοποίησαν ότι δεν ήταν τόσο αθώοι και τόσο «καλοί» όσο ήθελαν να πιστεύουν για τον εαυτό τους. γραψτο στα αγγλικα να το καταλαβουμε και εμεις
HALF EVIL Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Μέλος Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Αν είχα την διαβεβαίωση του δασκάλου ότι το πείραμα ήταν ελεγχόμενο, καμία ποινική ευθύνη αν κάτι πήγαινε στραβά και κάποιο λόγο για να το κάνω (βαθμό, αμοιβή κλπ) δε βλέπω γιατί να μη το έκανα. Επίσης διακρίνω ένα τρομερό άλμα από τη παράθεση των στοιχείων του πειράματος στην ερμηνία του και τον παραλληλισμό με τον υπάλληλο της ΔΕΗ πχ. Υπάρχει τρομερή διαφορά από το να κάνεις ηλεκτροσόκ σε έναν δεμένο άνθρωπο που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από το να ψεκάζεις κάποιον που κινείται με τη πράξη του (πχ να σπάσει τον κλοιο) "αναλαμβάνει το ρίσκο". Πολύ πρόχειρη η αναλυσή σου ή αυτού από τον οποίο αντιγράφηκε. PS: Πόσο ηλίθιος πρέπει να είναι κάποιος που πέρνει μέρος σε πείραμα στο Yale, σε ένα κράτος που οι μυνήσεις για σωματική βλάβη ή ψυχική οδύνη είναι πασατέμπο (τουλάχιστον σήμερα), και να πιστεύει ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, έστω και πόνος. α) Μιλάμε για το 1961 β) Εννοείς ότι αν σου εγγυόταν ο "δάσκαλος" ότι το πειραματόζωο δεν θα πεθάνει , απλώς θα υποφέρει και εσύ θα κέρδιζες κάτι δεν θα είχες κανέναν ενδοιασμό;; γ) οι παραλληλισμοί είναι του γράφοντα και φυσικά δεν απηχούν εξ' ολοκλήρου τις απόψεις μου . δ) Viper ;;
DrLo Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 β) Εννοείς ότι αν σου εγγυόταν ο "δάσκαλος" ότι το πειραματόζωο δεν θα πεθάνει , απλώς θα υποφέρει και εσύ θα κέρδιζες κάτι δεν θα είχες κανέναν ενδοιασμό;; Ότι πληρούνται όλοι οι όροι στους οποίους είχε συμφωνήσει το "θύμα" για την εκτέλεση του πειράματος. Θα ανέμενα να περιλαμβάνουν και άλλα εκτός από τον θάνατο. "Ενδοιασμό" δε ξέρω αν θα είχα εκείνη τη στιγμή αλλά έτσι όπως το βλέπω ναι, 3 ενήλικες έχουν συμφωνήσει σε ένα πείραμα και αυτό είναι όλο. Αν είχα την παραμικρή αμφιβολία ότι το θύμα μπορεί να πάθει κάτι ή ότι πονά (χωρίς να του αρέσει ) θα ζητούσα να υπάρχει μια safeword στη χρήση της οποίας θα δήλωνα εκ των προτέρων ότι θα σταματούσα. Αν μια τέτοια δικλείδα αφαλείας δεν υπήρχε: α) θα συμβουλευόμουνα έναν δικηγόρο και τον αρμόδιο επιστημονικό σύλλογο/φορέα πριν συμφωνήσω στη συμμετοχή μου στο πείραμα. β) αν είχα το ΟΚ από όλα τα παραπάνω ναι να ανέβαζα το μοχλό. Βέβαια αν μιλάμε για προπτυχιακούς φοιτητές 18 ρηδες πιθανόν να ψαρώσαν και να πίστεψαν πραγματικά το όλο σκηνικό. Αυτό όμως που ήθελα να επισημάνω είναι το άκυρο του όλου post. Το πείραμα αυτό από την αρχή λέει ότι προσπαθούσε να μελετήσει την συμπεριφορά βασανιστών. Το να προσπαθεί κάποιος να βαφτίσει "βασανιστές" τους υπάλληλους μιας εταιρείας που σταματάνε να δίνουν προϊόν σε κάποιον που δε το πληρώνει μου φαίνεται λίγο υπερβολικό. Με την ίδια λογική "βασανιστής" είναι και ένας σουβλατζής που δε δίνει σουβλάκια σε εναν πεινασμένο και καποιος που έχει ψιλά και δεν δίνει ελλευμοσύνση σε έναν ζητιάνο. PS: Το θέμα της αμοιβής δεν έχει να κάνει με το πείραμα ή τον πόνο, ακόμα κι αν ήξερα 100% ότι όλα είναι θέατρο ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ότι αν σηκώσω τον μοχλό τίποτα δε θα γίνει, γιατί να τον σηκώσω χωρίς κίνητρο? Ας τον σηκώσει μόνος του.
opera Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Χάνει από μετάφραση,αυτό θέλει να σου πει... Το νόημα βγαίνει μια χαρά, όποιος έχει iq ραδικιού ας μη το καταλάβει, δε πειράζει δε θα βελτιωθεί η κατάστασή του ούτε και θα χειροτερέψει.
HALF EVIL Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Μέλος Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Αυτό όμως που ήθελα να επισημάνω είναι το άκυρο του όλου post. Μόλις το 5% των «δασκάλων» αρνήθηκαν εξ' αρχής να συμμετάσχουν σε ένα τέτοιο πείραμα και αποχώρησαν -συνήθως βρίζοντας τον πειραματιστή. Το υπόλοιπο 95% προχώρησε πολύ το πείραμα, πάνω από τα 150 βολτ. Και το 65%... Έφτασε μέχρι τον τελευταίο μοχλό, τα πιθανότατα θανατηφόρα 450 βολτ! Όμως τα αποτελέσματα ήταν αληθινά: Το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων θα υπακούσει και θα βασανίσει -ίσως και θα σκοτώσει- έναν άγνωστο του, αρκεί να δέχεται εντολές από κάποιον με κύρος (στην προκειμένη περίπτωση επιστημονικό) και ταυτόχρονα να αισθάνεται ότι δεν τον βαρύνει η ευθύνη για ό,τι συμβεί -αφού εκείνος «απλά ακολουθούσε τις διαταγές». Και φυσικά οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούν όταν μάθουν για αυτό το πείραμα: «Εγώ αποκλείεται να έφτανα ως τον τελευταίο μοχλό.» Νομίζω ότι η ουσία βρίσκεται σ' αυτές τις δύο παραγράφους. Η προσπάθεια παρραληλισμού με την σύγχρονη κοινωνία ίσως είναι αφελής στο σύνολό της και στην γενίκευσή της, όμως ας σκεφτούμε τον πυρήνα του πειράματος και αν στην σύγχρονη ζωή συμπεριφερόμαστε λίγο ή πολύ ανάλογα με τον "δάσκαλο" καλυμμένοι πίσω από τον επιστήμονα-ειδικό-αυθεντία "πειραματιστή" , αποποιούμενοι κάθε ευθύνη.
santana99 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Εκτός από το τι "επιτρέπει ο νόμος" υπάρχει και η ηθική του ανθρώπου. Συνεπώς με λίγα λόγια DrLo μας λες ότι αν σου έλεγαν πως θα γίνει ένα πείραμα σε μια πλατεία μιας περιοχής όπου θα βγεις με ένα ΑΚ-47 και θα γαζώνεις όποιον σου έρθει και ο σκοπός του πειράματος είναι να δουν την αντίδραση των υπολοίπων και σου επιβεβαίωνε δικηγόρος και όποιο νομικό πρόσωπο χρειαζόταν τέλος πάντων για να σε πείσει ότι είναι νόμιμο για το πείραμα, θα το έκανες; Τέλος πάντων δεν μας ενδιαφέρει (ούτε εμένα) τι θα έκανε ο καθένας ξεχωριστά, το θέμα είναι στα ποσοστά. Εκεί που λέει ότι δεν περίμενε πως θα έφτανε κανένας στον τελευταίο μοχλό και το 65% έφτασε... (το είχα δει αυτό σε ένα ντοκιμαντέρ πριν το διαβάσω παρεμπιπτόντως και ήταν θα έλεγα εντυπωσιακό).
-nick- Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Αν όμως δούμε το πείραμα του Μίλγκραμ από την ανθρωπιστική-ηθική του πλευρά (από την πλευρά του 5% που αρνήθηκε να υπακούσει) θα καταλάβουμε ότι κανένας δεν είναι άμοιρος ευθυνών. Αν σε διατάζουν να κάνεις κάτι που προκαλεί κακό στον άλλον, στο συμπολίτη σου, σε έναν μετανάστη, σε έναν άνθρωπο (ή σε ένα ζώο, αλλά αυτό περιπλέκει πολύ τα πράγματα, εφόσον συνεχίζουμε να τρώμε κρέας), πρέπει να αρνηθείς να υπακούσεις. Ακόμα κι αν χάσεις το μπόνους παραγωγικότητας, την προαγωγή, την επανεκλογή, τη δουλειά σου.Μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να αρνηθούμε να υπακούσουμε στις «μικρές» και καθημερινές εντολές βίας -με τις οποίες οι περισσότεροι ασυνείδητα συμμορφωνόμαστε, μόνο όταν θα είμαστε έτοιμοι να προβούμε σε μια γενικευμένη και μέχρι τέλους πολιτική, κοινωνική, καταναλωτική ανυπακοή, μόνο όταν μάθουμε να συμπεριφερόμαστε ως αυτεξούσιοι άνθρωποι και όχι ως ανεύθυνοι υπάλληλοι, μόνο τότε θα μπορέσουμε να γκρεμίσουμε τη λαίλαπα του νεοφιλελευθερισμού που μας θέλει υπάνθρωπους, υπάκουους και υπόδουλους. QFE
DrLo Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Εκτός από το τι "επιτρέπει ο νόμος" υπάρχει και η ηθική του ανθρώπου. Συνεπώς με λίγα λόγια DrLo μας λες ότι αν σου έλεγαν πως θα γίνει ένα πείραμα σε μια πλατεία μιας περιοχής όπου θα βγεις με ένα ΑΚ-47 και θα γαζώνεις όποιον σου έρθει και ο σκοπός του πειράματος είναι να δουν την αντίδραση των υπολοίπων και σου επιβεβαίωνε δικηγόρος και όποιο νομικό πρόσωπο χρειαζόταν τέλος πάντων για να σε πείσει ότι είναι νόμιμο για το πείραμα, θα το έκανες; Τέλος πάντων δεν μας ενδιαφέρει (ούτε εμένα) τι θα έκανε ο καθένας ξεχωριστά, το θέμα είναι στα ποσοστά. Εκεί που λέει ότι δεν περίμενε πως θα έφτανε κανένας στον τελευταίο μοχλό και το 65% έφτασε... (το είχα δει αυτό σε ένα ντοκιμαντέρ πριν το διαβάσω παρεμπιπτόντως και ήταν θα έλεγα εντυπωσιακό). Αν δε σε ενδιαφέρει μη ρωτάς. Και ξανα λέω για όσους τα παίρνουν με τη πρώτη ... Αν με διαβεβαίωνε κάποιος ότι τα το ΑΚ-47 ήταν ψευτικο και δεν μπορούσε να προκαλέσει κακό στο άλλο (πέρα από το νόμιμο ή όχι) θα το έκανα. Έχεις δει ποτέ candid camera ή Just for laughs ??? Τέλος πάντων δεν μας ενδιαφέρει (ούτε εμένα) τι θα έκανε ο καθένας ξεχωριστά, το θέμα είναι στα ποσοστά. Εκεί που λέει ότι δεν περίμενε πως θα έφτανε κανένας στον τελευταίο μοχλό και το 65% έφτασε... Το "κανένας" δε ξέρω από που προκύπτει αλλά μπορώ να το δεχθώ. Προσωπικά παραξενεύομαι ότι 35% κατα τεκμήριο έξυπνων ανθρώπων (για να έχουν μπει στο yale) έφαγε το μούσι.
santana99 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Ε μα ποιος ο λόγος να σε διαβεβαίωναν ότι δεν θα πάθουν τίποτα; Είναι σαν να σε διαβεβαίωνε στο ηλεκτροσοκ ότι δεν θα πάθει τίποτα, τότε δεν υπάρχει λογος να γίνει το πείραμα. Το κανένας προκύπτει από εκεί που είπαν ότι δεν θα το έκανε κανένας εκτός από μερικούς με ...τασεις (δεν θυμάμαι την λέξη).
HALF EVIL Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Μέλος Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Και ξανα λέω για όσους τα παίρνουν με τη πρώτη ... Αν με διαβεβαίωνε κάποιος ότι τα το ΑΚ-47 ήταν ψευτικο και δεν μπορούσε να προκαλέσει κακό στο άλλο (πέρα από το νόμιμο ή όχι) θα το έκανα. Καλά αυτό κατάλαβες από το πείραμα ;
DrLo Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Ε μα ποιος ο λόγος να σε διαβεβαίωναν ότι δεν θα πάθουν τίποτα; Είναι σαν να σε διαβεβαίωνε στο ηλεκτροσοκ ότι δεν θα πάθει τίποτα, τότε δεν υπάρχει λογος να γίνει το πείραμα. Μα αυτό τους διαβεβαιωσαν στο πείραμα οτι είναι "ελεγχόμενο". Ο λόγος που έγινε το πείραμα είναι για να δουν σε πόσους θα υπερνικούσε η εικόνα αυτού που σπαράζει από τη διαβεβαίωση - όπως το βλέπω όχι μόνο από ένα πρόσωπο εξουσίας (= τον πειραματιστή) αλλά και της απλής λογικής - ότι είναι ελεγχόμενο (και για μένα το προφανές ότι το Yale δε σκοτώνει τους φοιτητές του). και απορώ γιατί χρειάστηκε το πείραμα όταν ανά τους αιώνες τόσοι και τόσοι έχουν πραγματικά βασανίσει ή σκοτώσει χιλιάδες χιλιάδων ανθρώπων πιστεύοντας ότι αυτό είναι για το καλό τους και ότι τους λυτρώνουν έχοντας την διαβεβαίωση όχι του Yale (που ξέρεις ότι υπάρχει και ότι έχει τα στοιχειώδη μέσα να μετρά το ρευμα και να βάζει μια ασφάλεια σε ένα κύκλωμα) αλλά κάποιου θεού ή δύναμης που είναι αμφισβητούμενο αν υπάρχει ή όχι.
Ntinaras Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Δημοσ. 6 Ιουλίου 2012 Αν είχα την διαβεβαίωση του δασκάλου ότι το πείραμα ήταν ελεγχόμενο, καμία ποινική ευθύνη αν κάτι πήγαινε στραβά και κάποιο λόγο για να το κάνω (βαθμό, αμοιβή κλπ) δε βλέπω γιατί να μη το έκανα. Επίσης διακρίνω ένα τρομερό άλμα από τη παράθεση των στοιχείων του πειράματος στην ερμηνία του και τον παραλληλισμό με τον υπάλληλο της ΔΕΗ πχ. Υπάρχει τρομερή διαφορά από το να κάνεις ηλεκτροσόκ σε έναν δεμένο άνθρωπο που δεν μπορεί να κάνει αλλιώς από το να ψεκάζεις κάποιον που κινείται με τη πράξη του (πχ να σπάσει τον κλοιο) "αναλαμβάνει το ρίσκο". Πολύ πρόχειρη η αναλυσή σου ή αυτού από τον οποίο αντιγράφηκε. PS: Πόσο ηλίθιος πρέπει να είναι κάποιος που πέρνει μέρος σε πείραμα στο Yale, σε ένα κράτος που οι μυνήσεις για σωματική βλάβη ή ψυχική οδύνη είναι πασατέμπο (τουλάχιστον σήμερα), και να πιστεύει ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος, έστω και πόνος. ο καθενας εχει μια μορφη εξουσιας στα χερια του,ειτε μικρη ειτε μεγαλη και αυτην θελει να χρησιμοποιησει εις βαρος των αλλων
Προτεινόμενες αναρτήσεις
Δημιουργήστε ένα λογαριασμό ή συνδεθείτε για να σχολιάσετε
Πρέπει να είστε μέλος για να αφήσετε σχόλιο
Δημιουργία λογαριασμού
Εγγραφείτε με νέο λογαριασμό στην κοινότητα μας. Είναι πανεύκολο!
Δημιουργία νέου λογαριασμούΣύνδεση
Έχετε ήδη λογαριασμό; Συνδεθείτε εδώ.
Συνδεθείτε τώρα