Ύλη και τρόπος εξέτασης λατινικών (πανελλήνιες 2022)

Για μία ακόμη φορά ο τρόπος εξέτασης στη θεωρητική κατεύθυνση (ομάδα ανθρωπιστικών σπουδών) αλλάζει: την κοινωνιολογία διαδέχονται εκ νέου τα λατινικά. Η ύλη κινείται στα γνωστά βιβλία που υπήρχαν και πριν, στη Β΄ και στη Γ΄ λυκείου, αν και με σαφώς νέο πλαίσιο και τρόπο εξέτασης. Η βαρύτητα πλέον τοποθετείται λιγότερο στα γραμματικοσυντακτικά, όσο στα γλωσσικά/νοηματικά σχόλια. Αυτό αυξάνει και τις απαιτήσεις σαφώς από μεριάς των μαθητών, για μεγαλύτερη έμφαση στην κατανόηση και εμπέδωση παρατηρήσεων τόσο από τις εισαγωγές των βιβλίων, όσο και άνεση στην κατανόηση των εννοιών του ύφους των κειμένων. Φαίνεται ότι αυτή είναι μία ευρύτερη τάση του εκπαιδευτικού προγράμματος του υπουργείου, που όμως θέτει ψηλά τον πήχη. Εγείρει επίσης το ερώτημα για το κατά πόσο αναγκαία ήταν η αντικατάσταση της κοινωνιολογίας, στο πλαίσιο πάντοτε των πανελληνίων.

Για την εξέταση στο μάθημα των Λατινικών της Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών της Β’ τάξης Ημερησίου και Εσπερινού Γενικού Λυκείου δίνεται στους μαθητές/- τριες διδαγμένο κείμενο 10-12 στίχων και ζητείται από αυτούς/ές:

α) να το μεταφράσουν στη Νέα Ελληνική (20 μονάδες)

β) να απαντήσουν στις εξής παρατηρήσεις (σύνολο 80 μονάδες):

– μία (1) παρατήρηση από την Εισαγωγή του σχολικού βιβλίου κλειστού τύπου (10 μονάδες)

– μία (1) παρατήρηση ανοικτού ή κλειστού τύπου από το εισαγωγικό σημείωμα του κειμένου σε συνάρτηση με το περιεχόμενό του (10 μονάδες)

– μία (1) παρατήρηση ετυμολογική: Συσχέτιση λέξεων της Λατινικής με λέξεις που χρησιμοποιούνται στη Νέα Ελληνική (5 μονάδες)

– μία παρατήρηση που θα αξιοποιεί τη χρήση στερεότυπης λατινικής φράσης στο κατάλληλο κειμενικό περιβάλλον της Νέας Ελληνικής (5 μονάδες)

– δύο (2) παρατηρήσεις Γραμματικής (30 μονάδες)

– μία (1) παρατήρηση Συντακτικού (20 μονάδες).

Καθεμία από τις παρατηρήσεις Γραμματικής και Συντακτικού μπορεί να αναλύεται σε δύο (2) ισοδύναμα υποερωτήματα.

Εισαγωγή

1. Λατινική Γλώσσα και Λογοτεχνία: Η λατινική γλώσσα, Η γένεση της ρωμαϊκής λογοτεχνίας,
2. Εποχές της ρωμαϊκής λογοτεχνίας, Γενικά χαρακτηριστικά της ρωμαϊκής λογοτεχνίας (σχολικό βιβλίο Μ. Πασχάλης, Γ. Σαββαντίδης, Λατινικά τ. Α΄).
3. Η εξέλιξη της ρωμαϊκής λογοτεχνίας: Κλασική εποχή:

α. Οι χρόνοι του Κικέρωνα,

β. Αυγούστειοι χρόνοι.

γ. Μετακλασική εποχή.

δ. Ύστερη αρχαιότητα (σχολικό βιβλίο Μ. Πασχάλης, Γ. Σαββαντίδης, Λατινικά τ. Α΄).

Κείμενα

Για τη διδασκαλία του μαθήματος των Λατινικών στη Γ΄ τάξη του Ημερήσιου και του Εσπερινού Γενικού Λυκείου, ορίζονται ως ύλη:

1. το σχολικό βιβλίο Μ. Πασχάλης, Γ. Σαββαντίδης, Λατινικά τ. Α΄: Μαθήματα XVI-XX
2. το σχολικό βιβλίο: Μ. Πασχάλης, Γ. Σαββαντίδης, Λατινικά τ. Β΄: Μαθήματα XXI-L, και αξιοποιείται:
3. το βιβλίo αναφοράς: Α. Τζάρτζανος, Λατινική Γραμματική.

Γραμματικά − Συντακτικά φαινόμενα

1. Η οριστική του παθητικού ενεστώτα της γ΄ συζυγίας
2. Το απαρέμφατο του παθητικού ενεστώτα της γ΄ συζυγίας
3. Τα αποθετικά ρήματα της γ΄ συζυγίας
4. Η οριστική του παθητικού μέλλοντα της γ΄ και δ΄ συζυγίας
5. Το ρήμα fio
6. Η οριστική του παθητικού παρατατικού και των αποθετικών ρημάτων
7. Η μετοχή του παθητικού παρακειμένου
8. Τα σύνθετα του do
9. Το εξωτερικό και το εσωτερικό αναγκαστικό αίτιο
10. Το απαρέμφατο του ενεργητικού παρακειμένου
11. Η αόριστη αντωνυμία quidam, quaedam, quiddam (ουσιαστική) και quoddam (επιθετική)
12. Το ειδικό απαρέμφατο
13. Το ουσιαστικό bos
14. Οι συντελεσμένοι χρόνοι της παθητικής φωνής
15. Το απαρέμφατο του παθητικού παρακειμένου
16. Ο υπερθετικός των επιθέτων
17. Η γενική και η αφαιρετική της ιδιότητας
18. Η απόλυτη αφαιρετική
19. Τα ρήματα cado και caedo και τα σύνθετά τους
20. Η μετοχή του ενεστώτα
21. Η μετοχή του ενεστώτα των αποθετικών ρημάτων
22. Η μετοχή του μέλλοντα
23. Η μετοχή του μέλλοντα των αποθετικών ρημάτων
24. Η χρήση της μετοχής
25. Η ενεργητική περιφραστική συζυγία
26. Το απαρέμφατο του μέλλοντα
27. Η έκφραση est mihi nomen
28. Ο σύνδεσμος dum + οριστ. του ενεστώτα
29. Η απόλυτη αφαιρετική
30. Η υποτακτική του ενεργητικού ενεστώτα
31. Η υποτακτική του παθητικού ενεστώτα
32. Η χρήση της υποτακτικής
33. Η υποτακτική του ενεργητικού και παθητικού παρατατικού
34. Η χρήση της υποτακτικής
35. Η ακολουθία των χρόνων
36. Η υποτακτική του ενεργητικού παρακειμένου
37. Η υποτακτική του παθητικού παρακειμένου
38. Η υποτακτική του ενεργητικού υπερσυντελίκου
39. Η υποτακτική του παθητικού υπερσυντελίκου
40. Η ακολουθία των χρόνων
41. Ο ιστορικός και ο χρονικός cum
42. Προτάσεις ουσιαστικές με το quod
43. Η προστακτική του ενεργητικού ενεστώτα
44. Η προστακτική του ενεργητικού μέλλοντα
45. Η προστακτική του παθητικού ενεστώτα και μέλλοντα
46. Η απαγόρευση
47. Παρατηρήσεις για τη χρήση της προστακτικής
48. Ο προσδιορισμός του χρόνου

Εσάς ποια είναι η γνώμη σας; Κρίνετε ότι οι αλλαγές και η διαμόρφωση του μαθήματος κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση;

Θεωρώ πως είναι καλό που πλέον θα εξετάζονται και στοιχεία για τη λατινική γλώσσα και γραμματεία και δε ζητάνε απλά γραμματική και συντακτικό. Για τα υπόλοιπα, κρατάω επιφυλάξεις μέχρι να δω τι πραγματικά θα εφαρμοστεί και τι θα μείνει στη θεωρία. 

Υ.Γ. Ακόμη μου έχει μείνει η φράση "φιλουσαν με παθος το δεξί χέρι του Σκιπιωνα". 😂😂

Τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά είτε πρέπει να πάψουν να διδάσκονται είτε να σταματήσουν να διδάσκονται ως διάλεκτοι της μητρικής μας γλώσσας και να διδάσκονται σωστά ως ξένες γλώσσες. Με την σημερινή τους μορφή είναι σαν να βάζεις σε ένα παιδί της C Senior να σου αναλύσει κείμενα του Shakespeare. Γελοία πράγματα.

18 ώρες πριν, michael92 είπε

Τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά είτε πρέπει να πάψουν να διδάσκονται είτε να σταματήσουν να διδάσκονται ως διάλεκτοι της μητρικής μας γλώσσας και να διδάσκονται σωστά ως ξένες γλώσσες. Με την σημερινή τους μορφή είναι σαν να βάζεις σε ένα παιδί της C Senior να σου αναλύσει κείμενα του Shakespeare. Γελοία πράγματα.

Ούτε τα αρχαία ελληνικά ούτε τα λατινικά είναι ή διδάσκονται ως διάλεκτοι της μητρικής μας γλώσσας. 

Δυστυχώς, στο μάθημα των αρχαίων, όντως δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στη γραμματικοσυντακτική αναλυση και όχι τόσο στο νόημα. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση δε θα έλεγα ότι είναι κάτι το τρομερά δύσκολο. Η γλώσσα έχει κανόνες και με βάση αυτούς κινείται κανείς. 

Το χειρότερο όλων είναι ο (μέχρι πρότινος τουλάχιστον) τρόπος διδασκαλίας των λατινικών. Ειδικά κάποια συντακτικά είναι περίεργα, δηλαδή σε κάποια κείμενα (ευτυχώς σε λίγα) μπορεί κανείς να πετύχει μία αιτιατικη που να μη τη συναντήσει στα υπόλοιπα κεφάλαια. Γενικά, το συντακτικό των λατινικών είναι αντικείμενο παπαγαλιας για πολλούς μαθητές. Αντιθέτως, στα αρχαία υπάρχει και το άγνωστο, στο οποίο ο μαθητής όντως καλείται να εφαρμόσει τη γνώση του.

5 ώρες πριν, -Mikasa- είπε

Ούτε τα αρχαία ελληνικά ούτε τα λατινικά είναι ή διδάσκονται ως διάλεκτοι της μητρικής μας γλώσσας. 

Φυσικά και δεν είναι, έτσι διδάσκονται όμως. Όταν ζητείται να απαντήσεις στα νέα ελληνικά και όχι να κάνεις παραγωγή κειμένου στην πρωτότυπη γλώσσα, σημαίνει ότι αντιμετωπίζονται σαν διάλεκτοι. Σύγκρινε μεθόδους εκμάθησης ξένων γλωσσών με τα βιβλία των αρχαίων ελληνικών/λατινικών. Το πιο μεγάλο πρόβλημα όμως είναι ότι το επίπεδο των μαθητών στα αρχαία ελληνικά και στα λατινικά συνήθως δεν ξεπερνάει το A2, ίσως B1 για τους πολύ καλούς μαθητές. Παρόλα αυτά καλούνται να αναλύσουν κείμενα επιπέδου C1/C2. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η παπαγαλία είναι μονόδρομος και ότι δεν υπάρχει κάποια ουσιαστική εκμάθηση. Τα μαθήματα καταλήγουν να είναι ένα γελοίο LARP. 

3 ώρες πριν, michael92 είπε

Φυσικά και δεν είναι, έτσι διδάσκονται όμως. Όταν ζητείται να απαντήσεις στα νέα ελληνικά και όχι να κάνεις παραγωγή κειμένου στην πρωτότυπη γλώσσα, σημαίνει ότι αντιμετωπίζονται σαν διάλεκτοι.

Πότε καλούνται οι μαθητές να απαντάνε στα νέα ελληνικά; Αυτό συμβαίνει μόνο στο γνωστό. Όλες οι υπόλοιπες ασκήσεις είναι στα αρχαία. Στα λατινικά είναι όλα στα λατινικά (τουλάχιστον μέχρι πρότινος). 

Το οτι κάποιοι παπαγαλιζουν δε σημαίνει ότι θέλουν παπαγαλία τα αρχαία. Ίσα-ίσα, εμένα ήταν το αγαπημένο μου μάθημα, γιατί πραγματικά δε χρειάζονται παπαγαλία! 

(Για τα λατινικά μίλησα πιο πάνω). 

3 ώρες πριν, -Mikasa- είπε

Πότε καλούνται οι μαθητές να απαντάνε στα νέα ελληνικά; Αυτό συμβαίνει μόνο στο γνωστό. Όλες οι υπόλοιπες ασκήσεις είναι στα αρχαία. Στα λατινικά είναι όλα στα λατινικά (τουλάχιστον μέχρι πρότινος). 

Το οτι κάποιοι παπαγαλιζουν δε σημαίνει ότι θέλουν παπαγαλία τα αρχαία. Ίσα-ίσα, εμένα ήταν το αγαπημένο μου μάθημα, γιατί πραγματικά δε χρειάζονται παπαγαλία! 

(Για τα λατινικά μίλησα πιο πάνω). 

Δηλαδή ας πούμε μπορείς να κάνεις έναν απλό διάλογο στα λατινικά ή στα αρχαία με βάση αυτά που έμαθες στο σχολείο; Αν πας λ.χ στο Βατικανό μπορείς να μιλήσεις με τους παπάδες στα λατινικά; Εγώ αυτό που βλέπω είναι ότι ακόμα και οι οδηγίες των ασκήσεων είναι γραμμένες στα νέα ελληνικά κάτι που δεν ισχύει σε εξετάσεις ξένων γλωσσών ακόμα και επιπέδου A1. 

https://www.goethe.de/pro/relaunch/prf/materialien/A1_sd1/sd_1_uebungssatz01.pdf

10 ώρες πριν, michael92 είπε

Δηλαδή ας πούμε μπορείς να κάνεις έναν απλό διάλογο στα λατινικά ή στα αρχαία με βάση αυτά που έμαθες στο σχολείο; Αν πας λ.χ στο Βατικανό μπορείς να μιλήσεις με τους παπάδες στα λατινικά; Εγώ αυτό που βλέπω είναι ότι ακόμα και οι οδηγίες των ασκήσεων είναι γραμμένες στα νέα ελληνικά κάτι που δεν ισχύει σε εξετάσεις ξένων γλωσσών ακόμα και επιπέδου A1. 

https://www.goethe.de/pro/relaunch/prf/materialien/A1_sd1/sd_1_uebungssatz01.pdf

Δεν καταλαβαίνω το σκεπτικό σου. Τα αρχαία ελληνικά δεν είναι ξένη γλώσσα. Δεν είναι καν νεκρή γλώσσα, όπως πολλοί λανθασμένα πιστεύουν. Επομένως, γιατί να διδάσκονται ως τέτοια (ενν. ξένη γλώσσα); 

Ούτε για τα λατινικά υπάρχει αυτή η ανάγκη.