Η Apple επιχειρεί να κατοχυρώσει πνευματικά δικαιώματα για εικόνες που απεικονίζουν… ποικιλίες μήλων!

Για το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του είχε ως σύμβολο ένα κόκκινο μήλο με έναν λευκό σταυρό -ουσιαστικά πρόκειται για την σημαία της Ελβετίας τοποθετημένη πάνω σε ένα από τα πιο συνηθισμένα φρούτα που παράγει.

Όμως ο συνεταιρισμός, ο μεγαλύτερος και παλαιότερος συνεταιρισμός φρουτοπαραγωγών στην Ελβετία ανησυχεί ότι μπορεί να αναγκαστεί να αλλάξει το λογότυπό του, επειδή η Apple, ο τεχνολογικός γίγαντας, προσπαθεί εδώ και καιρό να κατοχυρώσει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για διάφορες εικόνες που απεικονίζουν το μήλο, το γνωστό φρούτο. «Δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε τη λογική της, γιατί δεν είναι ότι προσπαθούν να προστατεύσουν το δαγκωμένο μήλο τους» δήλωσε αναφερόμενος στο εμβληματικό λογότυπο της εταιρείας ο Διευθυντής του συνεταιρισμού Fruit Union Suisse, Jimmy Mariéthoz,. «Ο στόχος τους είναι να αποκτήσουν δικαιώματα σε ένα πραγματικό μήλο, κάτι που για μας στην πραγματικότητα είναι κάτι κοινότυπο και γενικό… κάτι που πρέπει να είναι δωρεάν προς χρήση για όλους».

Αν και η υπόθεση έχει προκαλέσει σύγχυση στους Ελβετούς καλλιεργητές οπωροκηπευτικών, στην πραγματικότητα είναι μόλις ένα μικρό μέρος μιας παγκόσμιας εκστρατείας της Apple που πραγματοποιείται ως επί το πλείστον παρασκηνιακά. Σύμφωνα με αρχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας, η Apple έχει υποβάλει παρόμοια αιτήματα σε δεκάδες γραφεία και αρχές κατοχύρωσης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (IP) σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης με ανάμικτη επιτυχία. Οι αρχές στην Ιαπωνία, στην Τουρκία, στο Ισραήλ και στην Αρμενία συναίνεσαν σε κάτι τέτοιο. Η προσπάθεια της Apple να αποκτήσει τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας για κάτι τόσο γενικό όσο ένα φρούτο ουσιαστικά δείχνει τη δυναμική μιας ακμάζουσας παγκόσμιας βιομηχανίας κατοχύρωσης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, η οποία ενθαρρύνει τις εταιρείες να ανταγωνίζονται εμμονικά για εμπορικά σήματα που δεν είναι στην πραγματικότητα απαραίτητα.

Η Apple προσπαθεί να κατοχυρώσει το συγκεκριμένο εμπορικό σήμα στην Ελβετία από το 2017 περίπου. Τότε, ο Αμερικάνικος τεχνολογικός γίγαντας προχώρησε στην υποβολή αίτησης στο Ινστιτούτο Πνευματικής Ιδιοκτησίας της Ελβετίας (IPI) για να αποκτήσει τα πνευματικά δικαιώματα για μια ρεαλιστική, ασπρόμαυρη απεικόνιση ενός μήλου μίας συγκεκριμένης ποικιλίας με την ονομασία «Granny Smith» (πρόκειται για το γνωστό σε όλους πράσινο μήλο). Η αίτηση της εταιρείας κάλυπτε μία εκτενή λίστα πιθανών χρήσεων, αλλά κυρίως σε ηλεκτρονικά, ψηφιακά και οπτικοακουστικά καταναλωτικά προϊόντα και hardware. Μετά από ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των δύο μερών, που κράτησαν χρόνια, τελικώς το Ελβετικό Ινστιτούτο Πνευματικής Ιδιοκτησίας αποδέχθηκε την αίτηση της Apple το περασμένο Φθινόπωρο αν και εν μέρει. Βλέπετε, η αρχή έκρινε ότι η Apple μπορούσε να έχει δικαιώματα για ορισμένα μόνο από τα αγαθά που ήθελε καθώς επικαλέστηκε την νομοθεσία που λαμβάνει υπόψη τις κοινότυπες εικόνες κοινών αγαθών -όπως για παράδειγμα είναι τα μήλα- ως δημόσιες. Την Άνοιξη ωστόσο, η Apple άσκησε έφεση. Πλέον, η δικαστική υπόθεση αφορά μόνο τα αγαθά ή χρήσεις που η Ελβετική αρχή αρνήθηκε στην Apple να κατοχυρώσει εμπορικό σήμα. Ποια είναι αυτά; Όπως δήλωσε ένας αξιωματούχος της Ελβετικής αρχής, δεν μπορούν να αποκαλυφθούν χωρίς τη συγκατάθεση της Apple επειδή η διαδικασία εκκρεμεί ακόμη. Παρόλα αυτά, είπε ότι αφορά οπτικοακουστικό υλικό που «προορίζεται για τηλεοπτική ή και άλλη μετάδοση».

«Ανησυχούμε ότι οποιαδήποτε οπτική αναπαράσταση ενός μήλου -οτιδήποτε είναι οπτικοακουστικό ή συνδέεται με νέες τεχνολογίες ή μέσα- θα μπορούσε να επηρεαστεί» δήλωσε ο Jimmy Mariéthoz και συμπλήρωσε: «Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποτελέσει έναν πολύ, πολύ μεγάλο περιορισμό για εμάς καθώς θεωρητικά, θα μπορούσαμε να εισέλθουμε σε μία αρκετά ολισθηρή περιοχή κάθε φορά που διαφημιζόμαστε χρησιμοποιώντας ένα μήλο».

Τα τελευταία χρόνια, η Apple «κυνήγησε» μία εφαρμογή προετοιμασίας γευμάτων με λογότυπο αχλαδιού, έναν καλλιτέχνη-τραγουδιστή ονόματι Frankie Pineapple, μια Γερμανική ποδηλατική διαδρομή, μια σχολική περιοχή κ.ά. Η εταιρεία μάλιστα έδωσε μάχη για δεκαετίες με τη μουσική εταιρεία των Beatles, Apple Corps Limited, με τις δύο εταιρείες να καταλήγουν σε συμφωνία το 2007.

Μια έρευνα το 2022 από το Tech Transparency Project, μία μη κερδοσκοπική οργάνωση που πραγματοποιεί έρευνες με σχετίζονται με τους κολοσσούς του κλάδου της τεχνολογίας έκανε γνωστό ότι μεταξύ του έτος 2019 και του έτους 2021, η Apple υπέβαλε περισσότερες αντιρρήσεις σχετικά με εμπορικά σήματα -ουσιαστικά προσπάθειες επιβολής της πνευματικής ιδιοκτησίας της σε άλλες εταιρείες – από όσες υπέβαλλαν οι Microsoft, Facebook, Amazon και Google μαζί. Και αυτές οι εταιρείες χρησιμοποιούν κοινούς όρους για εμπορικά σήματα, όπως είναι τα «Windows» ή «Prime» κ.ά.

Η Apple έχει προηγούμενο στην Ελβετία. Το 2010, επέβαλε σε έναν μικρό ελβετικό συνεταιρισμό παντοπωλείων να συνάψει εξωδικαστική συμφωνία δηλώνοντας ότι δεν θα πρόσθετε ποτέ το σημάδι μίας δαγκωνιάς στο λογότυπό της -ένα μήλο σε έντονο κόκκινο χρώμα μέσα σε ένα καλάθι για ψώνια- κάτι που σύμφωνα με τον Πρόεδρο του συνεταιρισμού εκείνη την εποχή «δεν είχαν σχεδιάσει ποτέ να κάνουν». Τα πράγματα πάντως δεν πήγαιναν πάντα καλά για την Apple. Το 2012, οι  Ελβετικοί Ομοσπονδιακοί Σιδηρόδρομοι κέρδισαν έναν διακανονισμό ύψους $21 εκατομμυρίων με την Apple αφού απέδειξαν ότι η Apple είχε αντιγράψει τον σχεδιασμό του ρολογιού των Ελβετικών Σιδηροδρόμων. Το 2015, ένα υπάρχον εμπορικό σήμα «Apple» στην Ελβετία, το οποίο αποκτήθηκε από μια ωρολογοποιία τη δεκαετία του 1980 ανάγκασε την Αμερικανική εταιρεία να καθυστερήσει την κυκλοφορία του Apple Watch στη χώρα.

Επί του παρόντος, η Apple ζητά μόνο να αποκτήσει τα πνευματικά δικαιώματα για την ασπρόμαυρη εικόνα ενός μήλου. Σύμφωνα ωστόσο με τον Cyrill Rigamonti, ο οποίος διδάσκει Δίκαιο Πνευματικής Ιδιοκτησίας στο Πανεπιστήμιο της Βέρνης, κάτι τέτοιο θα μπορούσε στην πραγματικότητα να δώσει στην Apple την ευρύτερη δυνατή προστασία έναντι του σχήματος, με αποτέλεσμα η εταιρεία μελλοντικά να έχει τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσει αξιοποιώντας ένα ευρύτερο χρωματικό φάσμα. «Τότε το ερώτημα (θα ήταν), υπάρχει πιθανότητα σύγχυσης σε σχέση με κάποιο άλλο μη -ακριβώς- πανομοιότυπο μήλο;» είπε ο Cyrill Rigamonti.

Η απόφαση του Ελβετικού δικαστηρίου δεν θα γίνει γνωστή για μήνες, ενδεχομένως και για χρόνια. Για τους Ελβετούς φρουτοπαραγωγούς πάντως διακυβεύονται «εκατομμύρια» αν αναγκαστούν να προχωρήσουν σε αλλαγή επωνυμίας εξαιτίας της απόφασης. 

«Δεν επιδιώκουμε να ανταγωνιστούμε την Apple. Δεν έχουμε σκοπό να εισχωρήσουμε στον ίδιο τομέα με αυτούς» δήλωσε ο Jimmy Mariéthoz προσθέτοντας ότι ένα από τα μεγαλύτερα θέματα που είχαν οι 8.000 καλλιεργητές μήλων που εκπροσωπεί με την απόπειρα «αρπαγής του μήλου» ήταν ότι «ξέρετε, η Apple δεν εφηύρε ξαφνικά τα μήλα… Είμαστε εδώ και 111 χρόνια ενεργοί, πολύ πριν από την Apple. Επίσης νομίζω ότι τα μήλα υπάρχουν πολύ πιο πριν απ’ όλους μας».

• apple