Αντιμέτωπο με τις ρυθμιστικές αρχές της Ευρώπης το TikTok

Αντιμέτωπο με καταναλωτικές οργανώσεις και σύντομα με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινδυνεύει να βρεθεί το TikTok, εν μέσω των εντεινόμενων αντιδράσεων απέναντι στις πολιτικές συλλογής προσωπικών δεδομένων από μεγάλες τεχνολογικές εταιρίες και πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης.

Πιο συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη οργάνωση προστασίας των καταναλωτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η BEUC, κινήθηκε νομικά σε βάρος της κινεζικών συμφερόντων υπηρεσίας διαμοιρασμού βίντεο, ζητώντας την προστασία των ευρωπαϊκών υπηρεσιών. Ισχυρίζεται πως το TikTok παραβιάζει την αυστηρή νομοθεσία προστασίας προσωπικών δεδομένων που έχει θεσπίσει η Ε.Ε., γνωστή ως GDPR, εξαιτίας των "αόριστων", όπως χαρακτηρίζονται στα έγγραφα που κατατέθηκαν, όρων χρήσης, καθώς και λόγω της αποτυχίας της υπηρεσίας να "προστατέψει τα παιδιά" από "συγκαλυμμένες διαφημίσεις και ακατάλληλο περιεχόμενο".

Οι νομικές ενέργειες προέκυψαν μέσα από τα ευρήματα δύο διαφορετικών εκθέσεων όπου αναλύεται η βραχεία εκδοχή των πολιτικών προστασίας της ιδιωτικότητας που διαθέτει η εφαρμογή, καθώς και οι τεχνικές επεξεργασίας των δεδομένων από τις φορητές συσκευές. Σύμφωνα με τη BEUC, το TikTok έχει προβεί κατ' επανάληψη σε τροποποίηση των πρακτικών του στην ευρύτερη ευρωπαϊκή ζώνη, χωρίς να κοινοποιήσει τις σχετικές ενημερώσεις. Η καταναλωτική οργάνωση συνεχίζει αναφέροντας πως το TikTok δεν εξηγεί επαρκώς τους τρόπους με τους οποίους συλλέγει προσωπικά δεδομένα έχοντας νόμιμη βάση, με την "αμφίσημη" διατύπωση των πολιτικών του.

Ανησυχίες διατυπώνονται επίσης γύρω από τις νεφελώδεις διαφημιστικές πρακτικές της εφαρμογής, καθώς η BEUC θεωρεί πως ο μηχανισμός συναίνεσης, όπως εφαρμόζεται με τη μορφή αναδυόμενου παραθύρου, δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις που περιλαμβάνονται στη GDPR. Επίσης, δεν διευκρινίζει η εφαρμογή τι ακριβώς σημαίνει η συναίνεση αυτή ως προς τον τρόπο που δημιουργεί προφίλ για τους χρήστες, προκειμένου να τους παρουσιάζει στοχευμένες διαφημίσεις.

Επομένως, η BEUC συμπεραίνει πως η εφαρμογή παραβιάζει τις θεσμοθετημένες αρχές της διαφανούς και ελαχιστοποιημένης καταγραφής προσωπικών δεδομένων, σύμφωνα με τις οποίες μια υπηρεσία οφείλει να αποδεικνύει κατά τρόπο σαφή ότι δεν συλλέγει περισσότερα δεδομένα από το ελάχιστο απαιτούμενο όριο για τη λειτουργία της. Το γεγονός αυτό επιδρά επίσης αρνητικά στη δυνατότητα των χρηστών να επικαλεστούν τα δικαιώματά τους ως προς τη χρησιμοποίηση των προσωπικών τους δεδομένων, πάντοτε σύμφωνα με τη BEUC.

Σε τεχνικό επίπεδο, η καταναλωτική οργάνωση υποστηρίζει ότι το TikTok παρακολουθεί τις κινήσεις των χρηστών μέσω πολλαπλών δεικτών ταυτοποίησης, ανεξαρτήτως της ηλικίας, των προτιμήσεων ή της κατάστασης των λογαριασμών τους. Μάλιστα, η BEUC υπογραμμίζει πως οι νεαρότεροι χρήστες εύκολα μπορούν να παρακάμψουν τη μέθοδο επιβεβαίωσης ηλικίας που χρησιμοποιεί η εφαρμογή, οπότε στη συνέχεια βρίσκονται εκτεθειμένοι σε "κρυφές" διαφημιστικές πρακτικές οι οποίες τους ενθαρρύνουν να δημιουργήσουν περιεχόμενο για λογαριασμό των διαφημιζόμενων εταιριών, δήθεν στο πλαίσιο "προκλήσεων" με τη μορφή hashtags. Εκτός της BEUC, καταναλωτικές οργανώσεις από 15 χώρες έχουν απευθυνθεί στα εθνικά αρμόδια όργανα, ζητώντας από τις αρχές των κρατών τους να ξεκινήσουν δικές τους έρευνες.

Απαντώντας το TikTok μέσω του ειδησεογραφικού πρακτορείου Reuters, ανέφερε πως παραμένει "πάντοτε ανοιχτό σε προτάσεις για το πώς μπορούμε να βελτιωθούμε και έχουμε επικοινωνήσει ήδη με τη BEUC, καθώς με χαρά θα τους συναντούσαμε προκειμένου να ακούσουμε τους προβληματισμούς τους". Η εταιρία επισήμανε επίσης πως η περιληπτική μορφή της πολιτικής της ως προς την προστασία των προσωπικών δεδομένων, όπως εμφανίζεται μέσω της εφαρμογής, γίνεται ευκολότερα κατανοητή από τους εφήβους, οι οποίοι αποτελούν και την κυρίαρχη ηλικιακή ομάδα μεταξύ των χρηστών της.

Το περασμένο έτος, η ευρωπαϊκή επιτροπή προστασίας προσωπικών δεδομένων συγκρότησε ομάδα εργασίας προκειμένου να αναλάβει το συντονισμό πιθανών νομικών ενεργειών σε βάρος της εταιρίας. Η κίνηση αυτή στόχο είχε να επιταχύνει τις παράλληλες έρευνες με τις οποίες βρισκόταν αντιμέτωπη η εφαρμογή σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ολλανδία και η Δανία. Εντωμεταξύ, η BEUC είχε ήδη καταφερθεί εναντίον της τότε σχεδιαζόμενης εξαγοράς του Fitbit από τη Google, διατυπώνοντας και πάλι ανησυχίες για το ζήτημα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων, αν και η συγκεκριμένη συμφωνία εξασφάλισε τελικά την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στα τέλη του 2020, μετά από ενδελεχή έλεγχο των παραμέτρων της συγχώνευσης.