Η τεχνητή νοημοσύνη Aeneas της Google αποκαθιστά χαμένα τμήματα σε ρωμαϊκές επιγραφές με υψηλή ακρίβεια

Crash24 · 31 Ιουλίου

Μια καινοτόμα εργαλειοθήκη τεχνητής νοημοσύνης από την Google DeepMind, με το όνομα Aeneas, επιτρέπει στους ερευνητές να συμπληρώνουν χαμένα τμήματα σε αρχαίες λατινικές επιγραφές, βασιζόμενη σε συγκρίσεις με παρόμοια κείμενα.

Η ανάπτυξη της τεχνολογίας βασίζεται σε εκτεταμένες βάσεις δεδομένων λατινικής επιγραφικής, όπως η Epigraphic Database Roma και η Epigraphik-Datenbank Clauss-Slaby, όπου η ομάδα της Google DeepMind, υπό την καθοδήγηση του ερευνητή Yannis Assael, συγκέντρωσε πάνω από 176.000 εγγραφές από διάφορες περιοχές της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Οι ιστορικοί αντιμετωπίζουν συχνά προκλήσεις όταν προσπαθούν να ερμηνεύσουν φθαρμένες επιγραφές, καθώς αυτές προσφέρουν άμεσες μαρτυρίες από όλες τις κοινωνικές τάξεις της αρχαιότητας. Σύμφωνα με τη Thea Sommerschield, ιστορικό στο Πανεπιστήμιο του Nottingham στην Αγγλία, που συνεργάστηκε με την Google για το Aeneas, τα κείμενα αυτά δεν περιορίζονται σε αφηγήσεις νικητών, αλλά αντανακλούν φωνές από όλο το φάσμα της κοινωνίας. Κάθε χρόνο, περίπου 1.500 νέες ρωμαϊκές επιγραφές έρχονται στο φως, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature.

Το Aeneas λειτουργεί σαν ένας έξυπνος μηχανισμός αναζήτησης, ο οποίος, όταν δέχεται μια νέα επιγραφή, εντοπίζει γρήγορα παράλληλα κείμενα με βάση το περιεχόμενο και την προέλευση. Από αυτά, προτείνει πιθανούς χαρακτήρες για τα κενά. Σε δοκιμές, το εργαλείο πέτυχε ακρίβεια 73% στην αποκατάσταση όταν λείπουν έως δέκα λατινικοί χαρακτήρες, ενώ η ακρίβεια πέφτει στο 58% όταν το μέγεθος του κενού είναι άγνωστο. Επιπλέον, μπορεί να αποδώσει μια επιγραφή σε μία από τις 62 ρωμαϊκές επαρχίες με ακρίβεια 72%, και να εκτιμήσει την ημερομηνία δημιουργίας της μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 13 ετών.

Σε μια χαρακτηριστική περίπτωση, το Aeneas εξέτασε την επιγραφή Res Gestae Divi Augusti, που βρίσκεται στον ναό του Αυγούστου στην Άγκυρα της Τουρκίας και αποτελεί αυτοβιογραφική αφήγηση του αυτοκράτορα Αυγούστου. Το εργαλείο πρότεινε κατανομή πιθανών ημερομηνιών με δύο κορυφές, μία μεταξύ 10 και 20 μ.Χ. και άλλη μεταξύ 10 και 1 π.Χ., που συμπίπτουν με τις κυρίαρχες επιστημονικές απόψεις. Η Sommerschield δήλωσε στον Guardian ότι τέτοιες στιγμές ήταν εντυπωσιακές για την ομάδα.

Η χρήση τεχνητής νοημοσύνης σε αρχαία μυστικά δεν περιορίζεται εδώ. Ερευνητές έχουν δημιουργήσει παρόμοια εργαλεία για την ανάγνωση των καμένων παπύρων από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. στην Ηράκλειο (Ερκουλάνουμ). Το Aeneas βασίζεται στο προηγούμενο πρόγραμμα Ithaca της Google, που εστίαζε σε ελληνικές επιγραφές, και τώρα ανοίγει νέους δρόμους στην έρευνα.

Η Mary Beard, ιστορικός στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, χαρακτήρισε το Aeneas ως δυνητικά μεταμορφωτικό για το πεδίο, καθώς αντικαθιστά την εξάρτηση από προσωπική μνήμη και υποκειμενικές κρίσεις με συστηματική ανάλυση δεδομένων. Ο Jonathan Prag, αρχαίος ιστορικός στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και ένας από τους συγγραφείς, τόνισε ότι το εργαλείο διευκολύνει την πρόσβαση σε υπάρχουσες επιγραφές για περισσότερους ερευνητές, αλλά προειδοποίησε για κριτική χρήση, καθώς απαιτείται γνώση για την ορθή ερμηνεία.

Σε σύγκριση με παραδοσιακές μεθόδους, όπου οι μελετητές βασίζονται σε βιβλιοθήκες και προσωπική εμπειρία, το Aeneas επιταχύνει τη διαδικασία, επιτρέποντας γρήγορη ανάκτηση παραλλήλων σε δευτερόλεπτα. Αυτό μπορεί να αλλάξει τον τρόπο μελέτης της ρωμαϊκής ιστορίας, κάνοντας πιο προσιτή την ανάλυση κειμένων που καλύπτουν από επίσημα διατάγματα μέχρι καθημερινές μαρτυρίες.

Το Aeneas πήρε το όνομά του από τον ήρωα της ρωμαϊκής μυθολογίας Αινεία που υπερασπίστηκε την Τροία από τους Έλληνες, συμβολίζοντας την "υπεράσπιση" της αρχαίας γνώσης. Μια διαδραστική εκδοχή του εργαλείου είναι διαθέσιμη δωρεάν στο predictingthepast.com, ενώ ο κώδικας και το σύνολο δεδομένων έχουν γίνει ανοιχτού κώδικα.