Αναζήτηση στην κοινότητα

Ένα δείγμα από τον πλανήτη Άρη που συλλέχθηκε από το ρόβερ Perseverance της NASA, περιέχει πιθανές ενδείξεις αρχαίας μικροβιακής ζωής, σύμφωνα με επιστήμονες της διαστημικής υπηρεσίας. Ωστόσο, τα ορυκτά που εντοπίστηκαν στο δείγμα μπορούν επίσης να σχηματιστούν μέσω μη βιολογικών διαδικασιών. Η ανακάλυψη έγινε από το ρόβερ στον κρατήρα Jezero και αντιπροσωπεύει ένα από τα καλύτερα στοιχεία μέχρι σήμερα σχετικά με την πιθανότητα ο γειτονικός πλανήτης της Γης να φιλοξενούσε κάποτε ζωή. Ο επιστήμονας του Perseverance, Joel Hurowitz από το Πανεπιστήμιο Stony Brook, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, δήλωσε ότι εντοπίστηκε ένας "πιθανός βιοδείκτης" σε πέτρωμα που σχηματίστηκε σε μια εποχή που ο κρατήρας Jezero πιστεύεται ότι ήταν ένα υδάτινο περιβάλλον, μεταξύ 3,2 και 3,8 δισεκατομμυρίων ετών πριν. Ο προσωρινός διαχειριστής της NASA, Sean Duffy, ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου ότι οι επιστήμονες της αμερικανικής διαστημικής υπηρεσίας εξέτασαν τα δεδομένα για ένα χρόνο και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι "δεν μπορούμε να βρούμε άλλη εξήγηση, οπότε αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το πιο ξεκάθαρο σημάδι ζωής που έχουμε βρει ποτέ στον Άρη - κάτι που είναι απίστευτα συναρπαστικό". Η NASA δημοσίευσε μια εικόνα του πετρώματος - ένα πολύ λεπτόκοκκο, σκουριασμένο κόκκινο ίζημα - που φέρει δακτυλιοειδή χαρακτηριστικά που μοιάζουν με κηλίδες λεοπάρδαλης και σκούρα σημάδια που μοιάζουν με σπόρους παπαρούνας. Αυτά τα χαρακτηριστικά μπορεί να δημιουργήθηκαν κατά το σχηματισμό του πετρώματος από χημικές αντιδράσεις που περιλάμβαναν μικρόβια, σύμφωνα με τους ερευνητές. Ένας κοκκινωπός βράχος με το παρατσούκλι «Cheyava Falls», με χαρακτηριστικά που μοιάζουν με κηλίδες λεοπάρδαλης, ανακαλύφθηκε από το όχημα Perseverance της NASA στον κρατήρα Jezero του Άρη τον Ιούλιο του 2024, σε αυτή τη φωτογραφία που δημοσιεύθηκε στις 10 Σεπτεμβρίου 2025 Ένας πιθανός βιοδείκτης ορίζεται ως μια ουσία ή δομή που μπορεί να έχει βιολογική προέλευση αλλά απαιτεί περισσότερα δεδομένα ή περαιτέρω μελέτη πριν εξαχθεί ένα συμπέρασμα για την απουσία ή την παρουσία ζωής. Η Nicky Fox, αναπληρώτρια διευθύντρια της Διεύθυνσης Επιστημονικών Αποστολών της NASA, επισήμανε ότι οι επιστήμονες δεν ανακοινώνουν την ανακάλυψη ενός ζωντανού οργανισμού. "Δεν είναι η ίδια η ζωή", δήλωσε η Fox στη συνέντευξη Τύπου. Το ρόβερ από το 2021 εξερευνά τον κρατήρα Jezero, μια περιοχή στο βόρειο ημισφαίριο του πλανήτη που κάποτε ήταν πλημμυρισμένη με νερό και αποτελούσε λεκάνη αρχαίας λίμνης. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κανάλια ποταμών ξεχείλισαν από το τοίχωμα του κρατήρα και δημιούργησαν μια λίμνη. Το δείγμα που ονομάστηκε Sapphire Canyon συλλέχθηκε τον Ιούλιο του 2024 από ένα πέτρωμα που ονομάζεται Cheyava Falls σε μια τοποθεσία γνωστή ως σχηματισμός Bright Angel. Το δείγμα προήλθε από ένα σύνολο βραχωδών προεξοχών στις άκρες της κοιλάδας Neretva Vallis, μιας αρχαίας κοιλάδας ποταμού πλάτους περίπου 400 μέτρων που σχηματίστηκε από νερό που έρεε στον κρατήρα. Εντοπίστηκαν δύο ορυκτά που φαίνεται να σχηματίστηκαν ως αποτέλεσμα χημικών αντιδράσεων μεταξύ της λάσπης του σχηματισμού Bright Angel και οργανικής ύλης που υπήρχε σε αυτή τη λάσπη, δήλωσε ο Hurowitz. Αυτά είναι: βιβιανίτης, ένα ορυκτό που περιέχει σίδηρο και φωσφόρο, και γκρεϊγκίτης, ένα ορυκτό που περιέχει σίδηρο και θείο. Ωστόσο, ο Hurowitz προχώρησε και σε μια πιο προσεκτική δήλωση. "Ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι αυτό είναι κάτι περισσότερο από ένας πιθανός βιοδείκτης είναι ότι υπάρχουν χημικές διεργασίες που μπορούν να προκαλέσουν παρόμοιες αντιδράσεις απουσία βιολογίας, και δεν μπορούμε να αποκλείσουμε αυτές τις διεργασίες εντελώς με βάση μόνο τα δεδομένα του ρόβερ", δήλωσε ο Hurowitz. Η τρέχουσα πρόταση προϋπολογισμού του Προέδρου των ΗΠΑ Donald Trump θα ακύρωνε την υπάρχουσα αποστολή επιστροφής δειγμάτων από τον Άρη της NASA. Ο Duffy δήλωσε ότι η NASA εξετάζει διάφορους τρόπους για πιθανή ανάκτηση δειγμάτων ή ακόμη και αποστολή εξοπλισμού στον Άρη για περαιτέρω ανάλυση εκεί. Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο

Η ανακάλυψη αυτή ενισχύει τα αιτήματα που έχουν διατυπωθεί για μελλοντική επιστροφή δειγμάτων από τον Άρη στη Γη, προκειμένου να μελετηθούν. Το Perseverance συγκέντρωσε το πρώτο δείγμα που θα μπορούσε να παραπέμπει στην ύπαρξη αρχαίων μικροβίων στον Άρη. "Δεν είμαστε σε θέση να πούμε ότι πρόκειται για δείγμα ζωής", ανέφερε η αναπληρώτρια επιστημονική διευθύντρια του προγράμματος, Κέιτι Στακ Μόργκαν, "όμως πρόκειται για το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο που έχουμε εντοπίσει μέχρι στιγμής". Στις 21 Ιουλίου, το ερευνητικό όχημα απέσπασε με το τρυπάνι του δείγμα από έναν κοκκινωπό βράχο, ο οποίος ονομάστηκε Τσεγιάβα Φολς, από το ομώνυμο γεωλογικό σχηματισμό στο Γκραν Κάνιον. Πρόκειται για το πρώτο δείγμα από τον Άρη που εξέτασε το Perseverance και εντόπισε οργανικά μόρια, τα λεγόμενα δομικά στοιχεία της ζωής, όπως ανακοίνωσε ο Κεν Φάρλεϊ, επικεφαλής της επιστημονικής ομάδας και μέλος του πανεπιστημίου Κάλτεκ, στις 25 Ιουλίου, στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Διάσκεψης για τον Άρη, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Πασαντίνα. Το ενδιαφέρον γύρω από το συγκεκριμένο κοκκινωπό βράχο ενισχύεται από το γεγονός ότι είναι διάσπαρτος με μικρά, λευκά στίγματα, τα οποία περιβάλλονται από μαύρες στεφάνες. "Μοιάζουν με τρίχρωμα στίγματα λεοπάρδαλης", σχολίασε η Στακ Μόργκαν. Το Perseverance εξέτασε τα στίγματα, χρησιμοποιώντας όργανα ικανά να εντοπίσουν τη χημική τους σύνθεση και διαπίστωσε ότι οι στεφάνες περιέχουν μόρια φωσφορικού σιδήρου. Στη Γη, στεφάνες παρόμοιας υφής και χημικής σύνθεσης σχετίζονται με αρχαίες μορφές μικροβιακής ζωής. Οι χημικές αντιδράσεις που οδηγούν στο σχηματισμό των στεφανών μπορούν να αποτελέσουν πηγή ενέργειας για τα μικρόβια. "Δεν είναι απαραίτητο να έχει υπάρξει ζωή προκειμένου να σχηματιστούν, κι αυτή είναι μια σημαντική παράμετρος", επισημαίνει η Στακ Μόργκαν. "Όμως, βάσει της εμπειρίας μας με αντίστοιχες ενδείξεις στη Γη, είναι πιθανό να συμμετείχε κάποια μορφή ζωής στο σχηματισμό τους, οπότε τα στίγματα αυτά θα μπορούσαν να είναι βιολογικής προέλευσης". Στην παραπάνω σύνθετη φωτογραφία, διακρίνεται ο Κρατήρας Τζέζερο, τον οποίο εξερευνά το Perseverance. Ο επίμαχος βράχος που προκάλεσε το ενδιαφέρον των επιστημόνων βρίσκεται ελαφρώς δεξιά από το κέντρο της εικόνας, σε απόσταση περίπου 110 μέτρων από το όχημα. Ο βράχος περιέχει και κάποια άλλα περίεργα στοιχεία, τα οποία θολώνουν την εικόνα ως προς το πώς σχηματίστηκε, επισημαίνει η Στακ Μόργκαν. Τον διατρέχουν λευκόχρωμες φλέβες θειικού ασβεστίου. Οι φλέβες αυτές περιέχουν κρυστάλλους ολιβίνη, διαμέτρου μερικών χιλιοστών. Ο ολιβίνης είναι ορυκτό το οποίο σχηματίζεται από μάγμα. Το γεγονός ότι τα στίγματα και αυτά τα ηφαιστειακά ίχνη εντοπίζονται πάνω στο ίδιο πέτρωμα είναι "κάπως μυστηριώδες", σχολιάζει η Στακ Μόργκαν, καθώς παραπέμπουν σε διαφορετικές προελεύσεις. Εφόσον οι επιστήμονες κατορθώσουν να εξακριβώσουν την προέλευση του πετρώματος, αυτό θα μπορούσε να τους βοηθήσει να εκτιμήσουν το πόσο πιθανό θα ήταν να διατηρούσε στο παρελθόν τις κατάλληλες εκείνες συνθήκες και θερμοκρασίες ώστε να φιλοξενεί έμβιους οργανισμούς. Ο μόνος τρόπος για να δοθεί σαφής απάντηση είναι να φτάσει το δείγμα στη Γη. Ένα πολύ σημαντικό σκέλος της αποστολής του Perseverance είναι να συλλέξει δείγματα από ενδιαφέροντα πετρώματα, ώστε κάποιο διαστημικό σκάφος μελλοντικά να τα μεταφέρει στη Γη, όπου θα μπορούσαν να μελετηθούν σε εργαστήρια που διαθέτουν εξοπλισμό ανώτερο αυτού που μεταφέρει το ερευνητικό όχημα. Το Perseverance έχει κάνει ήδη ό,τι του επιτρέπουν οι δυνατότητές του με το συγκεκριμένο δείγμα, επισημαίνει η Στακ Μόργκαν. Δυστυχώς, η αβεβαιότητα που επικρατεί ως προς το πώς θα χρηματοδοτούταν ένα πρόγραμμα επιστροφής των δειγμάτων στη Γη έχει δυσκολέψει τις προοπτικές μιας τέτοιας αποστολής.. "Με τον εντοπισμό αυτού του δείγματος, το επιχείρημα για την επιστροφή των δειγμάτων ενισχύεται ακόμη περισσότερο και ευελπιστώ ότι θα κινητοποιήσει τη NASA ώστε να δεσμευτεί ότι θα φέρει σε πέρας αυτό το εγχείρημα, το συντομότερο", σχολιάζει ο Πολ Μπάιρν, πλανητικός επιστήμονας και μέλος του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον με έδρα το Σεντ Λούις. Από την πλευρά της, η Στακ Μόργκαν αναφέρει ότι η επιστημονική ομάδα που διαχειρίζεται το Perseverance συνεχίζει κανονικά, παρά την οικονομική αβεβαιότητα. "Έχουμε μια αποστολή να φέρουμε σε πέρας και ένα έργο να επιτελέσουμε: τη συλλογή συναρπαστικών δειγμάτων", αναφέρει χαρακτηριστικά η Στακ Μόργκαν. "Δεν μπορούμε παρά να ελπίζουμε ότι τα δείγματα που συλλέγουμε είναι αρκετά ενδιαφέροντα ώστε να δικαιολογήσουν το κόστος της αποστολής που θα τα φέρει στη Γη από την Αρη. Θεωρώ πως πρόκειται για άκρως ενδιαφέρον δείγμα, το οποίο πραγματικά επιβεβαιώνει τη σημασία μιας τέτοιας αποστολής". Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο

Στο διάστημα αυτό, το Perseverance ξεπέρασε κάθε προσδοκία σε επίπεδο αντοχής και εφαρμογής νέων τεχνολογιών. Πριν τρία χρόνια, στις 18 Φεβρουαρίου του 2021, το Perseverance προσεδαφίστηκε στον Άρη, προσφέροντας ένα εκπληκτικό θέαμα. Καθώς ο Κόκκινος Πλανήτης φιλοξενούσε ήδη το Curiosity, καθώς και άλλα σκάφη, το Perseverance δεν ήταν το πρώτο ερευνητικό όχημα της NASA που έφτασε στο "γειτονικό", αλλά στην πραγματικότητα τόσο μακρινό, πλανήτη. Όμως, χάρη στις βελτιωμένες κάμερες που διέθετε, οι εικόνες που καταγράφηκαν από την προσεδάφισή του ήταν με διαφορά οι πλέον εκπληκτικές, καθώς η τελική προσέγγιση του οχήματος στην επιφάνεια του Άρη αποτυπώθηκε από πολλαπλές γωνίες, σε εικόνες υψηλής ευκρίνειας: Το εκπληκτικό βίντεο καταγράφηκε από τις κάμερες που παρακολουθούσαν την είσοδο του ερευνητικού οχήματος στην είσοδο, την κάθοδό του προς την επιφάνεια του πλανήτη και την αποδέσμευσή του από τον ιπτάμενο γερανό που το συνόδευε μέχρι το τέλος. Στο βίντεο βλέπουμε το αλεξίπτωτο που επιβράδυνε το θαλαμίσκο μέσα στον οποίο ταξίδευε το Perseverance να ξεδιπλώνεται, στη συνέχεια ακολουθεί η εκτίναξη της προστατευτικής θερμικής ασπίδας, πριν ο γερανός απαγκιστρωθεί από το θαλαμίσκο και, χρησιμοποιώντας τα ζεύγη ωστήρων που διέθετε, κατεβάσει το όχημα μέχρι την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη. Το Perseverance μπορεί να μην ήταν το πρώτο ερευνητικό όχημα που έφτασε στον Άρη, όμως κατέγραψε μια άλλη πρωτιά, καθώς μαζί του είχε το πρώτο αυτοδύναμο ιπτάμενο σκάφος που επιχείρησε σε άλλο πλανήτη, το Ingenuity. Αρχικά, το Ingenuity επρόκειτο απλά να χρησιμοποιηθεί για να αποδείξει πως ήταν δυνατή η αποστολή αυτοδύναμων ελικοπτέρων στον Άρη, ξεπερνώντας τις δυσκολίες που προκαλούνται από την αραιότερη ατμόσφαιρα εκεί, αλλά και της σκληρές καιρικές συνθήκες του Άρη, με τις συχνές αμμοθύελλες και τους ισχυρούς ανέμους. To Ιngenuity ξεπέρασε κάθε προσδοκία, πραγματοποιώντας πολλές περισσότερες πτήσεις από ό,τι προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός και, μέχρι το πρόσφατο ατύχημα που το καθήλωσε οριστικά στην επιφάνεια του Άρη, λειτούργησε ως ιχνηλάτης για το ερευνητικό όχημα, εντοπίζοντας στόχους που παρουσίαζαν ενδιαφέρον για ανάλυση. Πλέον, το Perseverance καλείται να αποδειχτεί -ακόμη περισσότερο- αντάξιο του ονόματός του και να συνεχίσει μόνο του το εξερευνητικό του έργο. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, έχει καλύψει σχεδόν 25 χιλιόμετρα, έχει συλλέξει 20 δείγματα πετρωμάτων από τον Άρη, τα οποία δυνητικά θα μπορούσαν να επιστραφούν στη Γη στο πλαίσιο μελλοντικών αποστολών και έχει στείλει πάνω από 600.000 φωτογραφίες στη Γη, υλικό ικανό να κρατήσει για πολλά χρόνια τους επιστήμονες απασχολημένους. Στην επέτειο της προσεδάφισης αυτής της ιστορικής αποστολής στον Άρη, μας προσφέρεται η δυνατότητα να θυμηθούμε μερικές από τις πλέον συγκλονιστικές σκηνές στην εξερεύνηση του διαστήματος και να θυμηθούμε ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά επιτεύγματα του πρώτου τετάρτου του 21ου αιώνα, με την ελπίδα πως θα γιορτάσουμε πολλά ακόμη γενέθλια του επίμονου εξερευνητή. Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο