Νομοσχέδιο που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απαγόρευση του TikTok υπερψήφισε η αμερικανική βουλή

Το ενδεχόμενο πλήρους απαγόρευσης του TikTok στις ΗΠΑ βρίσκεται και πάλι στο τραπέζι, καθώς την Τετάρτη η αμερικανική βουλή υπερψήφισε νομοσχέδιο το οποίο προβλέπει αυτό ακριβώς το ενδεχόμενο, εκτός και αν η εφαρμογή διαρρήξει τις σχέσεις της με τη μητρική της εταιρία, την κινεζική ByteDance. Το νομοσχέδιο έλαβε 352 ψήφους, ενώ χρειαζόταν πλειοψηφία δύο τρίτων προκειμένου να εγκριθεί. Εξήντα πέντε βουλευτές το καταψήφισαν, ενώ ένας δήλωσε παρών.

Το νομοσχέδιο θα χρειαστεί να εγκριθεί και από τη Γερουσία, πράγμα όχι εύκολο. Πάντως, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε την περασμένη Παρασκευή ότι θα το υπέγραφε, καθιστώντας το νόμο του κράτους, εφόσον εγκριθεί και από τα δύο σώματα του κοινοβουλίου. 

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αναθέρμανε τις ελπίδες ορισμένων βουλευτών να υποχρεώσουν το TikTok να απεμπλακεί από τη μητρική του, λόγω της ανησυχίας που υπάρχει ότι η κινεζική νομοθεσία θα μπορούσε να υποχρεώσει τη ByteDance να εκχωρήσει πληροφορίες σχετικές με τους Αμερικανούς χρήστες, εξέλιξη που ερμηνεύεται ως απειλή προς την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ. Την περασμένη εβδομάδα, η Επιτροπή Ενέργειας και Εμπορίου με ψήφους 50 υπέρ και 0 κατά ενέκρινε την προώθηση του νομοσχεδίου στην ολομέλεια, μετά από ενημέρωση που είχε από τις υπηρεσίες αντικατασκοπίας σχετικά με τους κινδύνους που ενέχουν οι εφαρμογές που ελέγχονται από αντίπαλα κράτη. Το TikTok επιμένει πως δεν αποθηκεύει πληροφορίες σχετικά με τους Αμερικανούς χρήστες του στην Κίνα, ενώ επεξεργάζεται παράλληλα σχέδιο περαιτέρω προστασίας τέτοιου είδους δεδομένων, όμως οι διαβεβαιώσεις του ελάχιστα έχουν καθησυχάσει τις ανησυχίες των νομοθετών.

Εφόσον το νομοσχέδιο καταστεί νόμος του κράτους, θα επέβαλε κυρώσεις στα ψηφιακά καταστήματα και τις διαδικτυακές υπηρεσίες φιλοξενίας εφαρμογών, εφόσον αυτές διατηρούσαν το TikTok στους καταλόγους τους, με την προϋπόθεση ότι θα εξακολουθούσε να ελέγχεται από κινεζική εταιρία. Το νομοσχέδιο κατονομάζει τη ByteDance, όμως θα μπορούσε να στοχεύσει και άλλες εφαρμογές που ανήκουν σε εταιρίες οι οποίες έχουν την έδρα τους σε ένα μικρό αριθμό αντιπάλων χωρών.

Στις πρωτοβουλίες αυτές αντιδρά ομάδα στην οποία μετέχουν και χρήστες του TikTok, οι οποίοι κατέκλυσαν τα βουλευτικά γραφεία με τηλεφωνήματα, ενόψει της ψηφοφορίας, χάρη σε μήνυμα το οποίο προβάλλεται μέσω της εφαρμογής: οργανώσεις που μάχονται για την ελευθερία του λόγου, όπως η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών, αλλά και ο πρώην πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος υποστήριξε μέσω του Truth Social ότι η απαγόρευση του TikTok θα ωφελούσε τη Meta.

Οι πολέμιοι του νομοσχεδίου υποστηρίζουν ότι ουσιαστικά θα επηρέαζε την ελευθερία του λόγου, έστω κι αν δεν συνιστά ρητό έλεγχο του περιεχόμενου. Η Αμερικανική Ένωση Πολιτικών Ελευθεριών στάθηκε σε απόφαση ομοσπονδιακού δικαστηρίου της Μοντάνα, η οποία μπλόκαρε την απόπειρα της συγκεκριμένης πολιτείας να απαγορεύσει το TikTok, προκειμένου να υποστηρίξει τον ισχυρισμό της ότι το νέο νομοσχέδιο είναι αντισυνταγματικό.

Παρά την υπερψήφιση του νομοσχεδίου, μέλη και των δύο κομμάτων που το καταψήφισαν εκφράζουν ανησυχίες ότι δεν πρόκειται να προσφέρει ουσιαστική απάντηση στις βάσιμες ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια της χώρας, ενώ παράλληλα συνοδεύεται από απαράδεκτους περιορισμούς στην ελευθερία του λόγου και διεύρυνση των κρατικών εξουσιών.

Οι προσπάθειες απαγόρευσης του TikTok εντάθηκαν πέρυσι το Μάρτιο, όταν και κατέθεσε ενώπιον της βουλής για πρώτη φορά ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρίας, Σόου Ζι Τσου. Το 2023, διακομματική επιτροπή γερουσιαστών εισήγαγε προς ψήφιση νομοσχέδιο το οποίο θα παραχωρούσε το δικαίωμα πλήρους απαγόρευσης ορισμένων εφαρμογών για λόγους εθνικής ασφαλείας στα χέρια του υπουργού εμπορίου.

Οι νέες εξελίξεις καταγράφονται σε μια περίοδο όπου θα ήταν δύσκολο να επιβληθεί μια απαγόρευση του TikTok, καθώς Αμερικανοί πολιτικοί, μεταξύ των οποίων και ο Μπάιντεν, χρησιμοποιούν την εφαρμογή προκειμένου να επικοινωνήσουν με τους νεότερους ψηφοφόρους, ενόψει των εκλογών του 2024.

Όμως, τόσο η κυβέρνηση Μπάιντερ όσο και η αμέσως προηγούμενη, του Ντόναλντ Τραμπ, έχουν εξετάσει σχέδια απαγόρευσης ή υποχρεωτικής πώλησης του TikTok, αν και πρόσφατα ο Τραμπ έκανε δηλώσεις με τις οποίες φαίνεται να αντιτίθεται πλέον σε μια τέτοια εξέλιξη. Όμως, ήδη από το 2020 ο Τραμπ είχε εκδώσει προεδρικά διατάγματα, τα οποία επί της ουσίας θα απαγόρευαν τη λειτουργία του TikTok στις ΗΠΑ ή θα οδηγούσαν στην υποχρεωτική πώλησή του, όπως και άλλων εφαρμογών που ανήκουν σε κινεζικές εταιρίες. Οι προσπάθειες αυτές προσέκρουσαν σε νομικά εμπόδια, ενώ όταν ανέλαβε την προεδρία της χώρας ο Μπάιντεν αναίρεσε και αντικατέστησε τα διατάγματα αυτά με ένα νέο, δημιουργώντας ένα πλαίσιο αξιολόγησης των κινδύνων που ενέχουν για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ τέτοιου είδους εφαρμογές.

• TikTok