Εμφύτευμα που προέρχεται από δέρμα χοίρου αποκαθιστά την όραση σε τυφλούς και άτομα με προβλήματα όρασης

Σε μια πιλοτική μελέτη, το εμφύτευμα αποκατέστησε την όραση σε 20 άτομα με προβληματικό κερατοειδή, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν τυφλοί πριν λάβουν το εμφύτευμα. Η μελέτη, της οποίας ηγήθηκαν από κοινού ερευνητές του Πανεπιστημίου Linköping (LiU) και της LinkoCare Life Sciences AB, δημοσιεύθηκε στο Nature Biotechnology. Τα πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα φέρνουν ελπίδα σε όσους πάσχουν από τύφλωση του κερατοειδούς και χαμηλή όραση, παρέχοντας ένα βιομηχανοποιημένο εμφύτευμα ως εναλλακτική λύση στη μεταμόσχευση δωρηθέντων ανθρώπινων κερατοειδών, οι οποίοι είναι σπάνιοι στις χώρες όπου η ανάγκη για αυτούς είναι μεγαλύτερη.

«Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι είναι δυνατή η ανάπτυξη ενός βιοϋλικού που πληροί όλα τα κριτήρια για να χρησιμοποιηθεί ως ανθρώπινο εμφύτευμα, το οποίο μπορεί να παραχθεί μαζικά. Μάλιστα μπορεί να αποθηκευτεί έως και δύο χρόνια και έτσι να φτάσει σε ακόμη περισσότερους ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Με τον τρόπο αυτό παρακάμπτουμε το πρόβλημα της έλλειψης δωρεάς κερατοειδικού ιστού και της πρόσβασης σε άλλες θεραπείες για οφθαλμολογικές παθήσεις», αναφέρει ο Neil Lagali, καθηγητής στο Τμήμα Βιοϊατρικών και Κλινικών Επιστημών του LiU, ένας από τους ερευνητές που έχουν συντάξει τη μελέτη.

Υπολογίζεται ότι 12,7 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι τυφλοί λόγω του ότι ο κερατοειδής τους -που είναι το εξωτερικό διαφανές στρώμα του ματιού- έχει υποστεί βλάβη ή ασθένεια. Ο μόνος τρόπος για να ανακτήσουν την όρασή τους είναι να λάβουν μεταμοσχευμένο κερατοειδή από ανθρώπινο δότη. Όμως μόλις ένας στους 70 ασθενείς λαμβάνει μεταμόσχευση κερατοειδούς. Επιπλέον, οι περισσότεροι από αυτούς που χρειάζονται μεταμόσχευση κερατοειδούς ζουν σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, στις οποίες η πρόσβαση σε θεραπείες είναι πολύ περιορισμένη.

«Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των βιομηχανοποιημένων εμφυτευμάτων ήταν ο πυρήνας της εργασίας μας», αναφέρει ο Mehrdad Rafat, ερευνητής και επιχειρηματίας που βρίσκεται πίσω από το σχεδιασμό και την ανάπτυξη των εμφυτευμάτων. Είναι επίκουρος αναπληρωτής καθηγητής (senior lecturer) στο Τμήμα Βιοϊατρικής Μηχανικής του LiU και ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας LinkoCare Life Sciences AB, η οποία κατασκευάζει τους βιομηχανοποιημένους κερατοειδείς που χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη.

«Καταβάλαμε σημαντικές προσπάθειες για να διασφαλίσουμε ότι η εφεύρεσή μας θα είναι ευρέως διαθέσιμη και προσιτή σε όλους και όχι μόνο στους πλούσιους. Γι' αυτό η τεχνολογία αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα μέρη του κόσμου», προσθέτει.

Οι ερευνητές ανέπτυξαν επίσης μια νέα, ελάχιστα επεμβατική μέθοδο για τη θεραπεία της νόσου του κερατόκωνου, κατά την οποία ο κερατοειδής λεπταίνει τόσο πολύ που μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση. Σήμερα, ο κερατοκωνικός κερατοειδής ενός ασθενούς σε προχωρημένο στάδιο αφαιρείται χειρουργικά και αντικαθίσταται από δωρηθέντα κερατοειδή, ο οποίος ράβεται στη θέση του με χειρουργικά ράμματα. Αυτό το είδος χειρουργικής επέμβασης είναι επεμβατικό και γίνεται μόνο σε μεγαλύτερα πανεπιστημιακά νοσοκομεία.

«Μια λιγότερο επεμβατική μέθοδος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε περισσότερα νοσοκομεία, βοηθώντας έτσι περισσότερους ανθρώπους. Με τη μέθοδό μας, ο χειρουργός δεν χρειάζεται να αφαιρέσει τον ιστό του ίδιου του ασθενούς. Αντ' αυτού, γίνεται μια μικρή τομή, μέσω της οποίας το εμφύτευμα εισάγεται στον υπάρχοντα κερατοειδή», λέει ο Neil Lagali, ο οποίος ήταν επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας που ανέπτυξε τη νέα χειρουργική μέθοδο.

Με τη μέθοδο αυτή δεν απαιτούνται ράμματα. Η τομή στον κερατοειδή μπορεί να γίνει με μεγάλη ακρίβεια χάρη σε ένα προηγμένο λέιζερ, αλλά και με το χέρι όταν κρίνεται αναγκαίο, με απλά χειρουργικά εργαλεία. Η μέθοδος δοκιμάστηκε για πρώτη φορά σε χοίρους και αποδείχθηκε απλούστερη και ενδεχομένως ασφαλέστερη από τη συμβατική μεταμόσχευση κερατοειδούς.

• Επιστήμη