Αποσπάσματα κειμένων - ποιημάτων

[paredwse]

Δεν ξέρω γιατί είναι το ποίημα που λατρεύω...

 

... αλλά είναι το ποίημα που λατρεύω:

 

Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον

 

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ', ακούσθει

αόρατος θίασος να περνά

με μουσικές εξαίσιες, με φωνές -

την τύχη σου που ενδίδει πιά, τα έργα σου

που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου

που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανοφέλετα θρηνήσεις.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που φεύγει.

Προ πάντων να μη γελασθείς, μην πεις πως ήταν

ένα όνειρο, πως απατήθηκεν η ακοή σου·

μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.

Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,

σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μιά τέτοια πόλι,

πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,

κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ' όχι

με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,

ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,

τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,

κι αποχαιρέτα την, την Αλεξάνδρεια που χάνεις.

 

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, 1911

 

[χάπι]

Πολύ ωραίο και κλασικό (η Αλεξάνδρεια) ! Μου "φέρνει" το επόμενο, το οποίο ίσως να έχω ξαναποστάρει...

 

Το παράπονο- Οδυσσέας Ελύτης

 

Εδώ στου δρόμου τα μισά

έφτασε η ώρα να το πω

άλλα είναι εκείνα που αγαπώ

γι' αλλού γι' αλλού ξεκίνησα.

 

Στ' αληθινά στα ψεύτικα

το λέω και τ' ομολογώ.

Σαν να 'μουν άλλος κι όχι εγώ

μες στη ζωή πορεύτηκα.

 

Όσο κι αν κανείς προσέχει

όσο κι αν το κυνηγά,

πάντα πάντα θα 'ναι αργά

δεύτερη ζωή δεν έχει.

[freedubus]

Πιάσατε τα καβαφιλίκια πρωινιάτικα.

Εμένα το αγαπημένο μου είναι

 

Η πόλις

 

Είπες· «Θα πάγω σ' άλλη γη, θα πάγω σ' άλλη θάλασσα.

Μια πόλις άλλη θα βρεθεί καλλίτερη απ' αυτή.

Κάθε προσπάθεια μου μια καταδίκη είναι γραφτή·

κ' είν' η καρδιά μου -σαν νεκρός- θαμένη.

Ο νους μου ως πότε μες στον μαρασμόν αυτόν θα μένει.

Οπου το μάτι μου γυρίσω, όπου κι αν δω

ερείπια μαύρα της ζωής μου βλέπω εδώ,

που τόσα χρόνια πέρασα και ρήμαξα και χάλασα.»

 

Καινούργιους τόπους δεν θα βρεις, δεν θάβρεις άλλες θάλασσες.

Η πόλις θα σε ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς

τους ίδιους. Και στες γειτονιές τες ίδιες θα γερνάς·

και μες στα ίδια σπίτια αυτά θ' ασπρίζεις.

Πάντα στην πόλι αυτή θα φθάνεις. Για τα αλλού -μη ελπίζεις-

δεν έχει πλοίο για σε, δεν έχει οδό.

Ετσι που τη ζωή σου ρήμαξες εδώ

στην κώχη τούτη την μικρή, σ' όλην την γη την χάλασες.

 

[χάπι]

 

Ηδονη- Κ. Καβάφης

 

Χαρα και μυρο της ζωης μου η μνημη των ωρων

που ηυρα και που κρατηξα την ηδονη ως την ηθελα.

Χαρα και μυρο της ζωης μου εμενα, που αποστραφηκα

την καθε απολαυσιν ερωτων της ρουτινας.

 

 

[paredwse]

Πολύ ωραίο και κλασικό (η Αλεξάνδρεια) ! Μου "φέρνει" το επόμενο, το οποίο ίσως να έχω ξαναποστάρει...

[...]

 

Ομολογουμένως ο Ελύτης δεν μου είναι ιδιαίτερα συμπαθής. Δεν λέω ότι δεν είναι μεγάλος ποιητής (κάθε άλλο) αλλά δεν μου είναι συμπαθής, για διάφορους (άσχετους μεταξύ τους) λόγους.

 

Τώρα, Το παράπονο που παράθεσες θεωρώ ότι έχει περισσότερη σχέση με ένα άλλο καβαφικό, παρά με το Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον:

 

Τείχη

 

Χωρίς περίσκεψιν, χωρίς λύπην, χωρίς αιδώ

μεγάλα κ' υψηλά τριγύρω μου έκτισαν τείχη.

 

Και κάθομαι και απελπίζομαι τώρα εδώ.

Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη·

 

διότι πράγματα πολλά έξω να κάμω είχον.

Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω.

 

Αλλά δεν άκουσα ποτέ κρότον κτιστών ή ήχον.

Ανεπαισθήτως μ' έκλεισαν από τον κόσμον έξω.

 

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, 1897

Νομίζω ότι το "παράπονο" που εκφράζει ο Ελύτης είναι πιο πολύ γκρίνια, ότι ο ίδιος ο παραπονούμενος φταίει ουσιαστικά για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει.

Δεν ξέρω εάν είναι ορθή η ανάγνωσή μου, απλώς αυτό βγάζει σ' εμένα το ποίημα του Ελύτη.

 

 

ΥΓ: Ξέχασα προηγουμένως να αναφέρω ότι όλα τα ποιήματα του Καβάφη τα δανείζομαι από την εξαιρετική σελίδα Ιθάκη - Ithaka, A Tribute to Constantine P. Cavafy.

[χάπι]

Στο "παράπονο" υπάρχει αυτή η "γκρίνια", που αναφέρεις και σχετίζεται με τη (λανθασμένη ?) δράση του "αφηγητή". Η ουσία του ποιήματος -σύμφωνα με την ταπεινή μου άποψη- είναι πως, όποια κι αν ήταν η επιλογή για δράση θα ήταν λανθασμένη, αφού ποτέ δεν μπορεί κανείς να γυρίσει πίσω και να ακολουθήσει κάποια εναλλακτική. Άρα η "γκρίνια" θα υπάρχει τελικά ούτως ή άλλως, αφού ποτέ δε θα μπορείς να θεωρήσεις ότι έχεις εκμεταλευτεί όλες τις δυνατότητες επιλογών κι επομένως να αξιοποιήσεις όλες τις ικανότητές σου.

 

Τα Τείχη από την άλλη, ενέχουν τη "γκρίνια" μεν αλλά, αναφέρονται σε δράση άλλων εναντίον του αφηγητή. Σε δεύτερο επίπεδο διακρίνω ειρωνία του ποιητή απέναντι στον "ανύμπορο" και μίζερο αφηγητή, ο οποίος δεν άκουσε καν τους ήχους του χτισίματος των τειχών κι εγκατέλειψε τη μοίρα του στα χέρια άλλων...

 

εντιτ/ Δηλαδή, όπως το αντιλαμβάνομαι, ο μεν Ελύτης "παραπονιέται" για το μάταιο της ανθρώπινης επιλογής/ δράσης/ στόχου (εξού και θυμήθηκα το "Παράπονο" βάσει του "Απολείπειν ο Θεός...": "...αποχαιρέτα την Αλεξάνδρεια, που χάνεις..."), ο δε Καβάφης σαρκάζει την έλλειψη δράσης για την πραγμάτωση του στόχου και την παθητική αποδοχή των "τειχών".

[paredwse]

Στο "παράπονο" υπάρχει αυτή η "γκρίνια", που αναφέρεις και σχετίζεται με τη (λανθασμένη ?) δράση του "αφηγητή". Η ουσία του ποιήματος -σύμφωνα με την ταπεινή μου άποψη- είναι πως, όποια κι αν ήταν η επιλογή για δράση θα ήταν λανθασμένη, αφού ποτέ δεν μπορεί κανείς να γυρίσει πίσω και να ακολουθήσει κάποια εναλλακτική. Άρα η "γκρίνια" θα υπάρχει τελικά ούτως ή άλλως, αφού ποτέ δε θα μπορείς να θεωρήσεις ότι έχεις εκμεταλευτεί όλες τις δυνατότητες επιλογών κι επομένως να αξιοποιήσεις όλες τις ικανότητές σου.

 

Τα Τείχη από την άλλη, ενέχουν τη "γκρίνια" μεν αλλά, αναφέρονται σε δράση άλλων εναντίον του αφηγητή. Σε δεύτερο επίπεδο διακρίνω ειρωνία του ποιητή απέναντι στον "ανύμπορο" και μίζερο αφηγητή, ο οποίος δεν άκουσε καν τους ήχους του χτισίματος των τειχών κι εγκατέλειψε τη μοίρα του στα χέρια άλλων...

Θα μου επιτρέψεις να διαφωνήσω με την ανάγνωσή σου - αν και ποίηση είναι, η κάθε ανάγνωση είναι υποκειμενικότατη.

 

Έτσι όπως διαβάζω τα δύο ποιήματα, αμφότερα εμπεριέχουν ενέργειες του 'αφηγητή' τους. Τούτο είναι ορατό και στο Παράπονο ("αλλού γι' αλλού ξεκίνησα", "σαν να 'μουν άλλος κι όχι εγώ μες στη ζωή πορεύτηκα.") όσο και στα Τείχη ("και κάθομαι και απελπίζομαι", "άλλο δεν σκέπτομαι", "διότι πράγμα πολλά έξω να κάμω είχον").

 

Οι μόνες διαφορές που διακρίνει η ταπεινότητά μου είναι: α) Η ενέργεια του αφηγητή καθώς στον μεν Ελύτη ο αφηγητής ξεκίνησε να πάει κάπου, πορεύτηκε, απλώς τώρα συνειδητοποιεί ότι άλλου έφτασε ενώ στον Καβάφη δεν έκανε τίποτα, αδράνησε, αναπολεί τα όνειρά που είχε κάνει αλλά στην ουσία έμεινε άπραγος και β) η διαφορά του ύφους καθώς ο Καβάφης είναι (κλασσικά) πολύ ειρωνικός, θα έλεγα χλευαστικός με το "πάθημα" του αφηγητή ("Άλλο δεν σκέπτομαι: τον νουν μου τρώγει αυτή η τύχη", "Α όταν έκτιζαν τα τείχη πώς να μην προσέξω"), ενώ ο Ελύτης εκφράζει κατά κάποιον τρόπο παράπονο - γι'αυτό τον θεωρώ "γκρινιάρη".

 

Το Παράπονο μου φέρνει στο νου τον λανθασμένα διαβασμένο και τραγουδισμένο στίχο του Σεφέρη στην "Άρνηση": "Με τι καρδιά , με τι πνοή, τι πόθους και τι πάθος

πήραμε τη ζωή μας· λάθος! Κι αλλάξαμε ζωή". Κι εδώ ο αφηγητής ανακαλύπτει τη λάθος πορεία του μόνο που εδώ αποκαλύπτει ότι μπορεί να αλλάξει ζωή (σε αντίθεση με τους αφηγητές του Ελύτη και του Καβάφη, οι οποίοι, κατά το κοινώς λεγόμενον, "τον ήπιαν").

 

[Lucifer]

Ομολογουμένως ο Ελύτης δεν μου είναι ιδιαίτερα συμπαθής. Δεν λέω ότι δεν είναι μεγάλος ποιητής (κάθε άλλο) αλλά δεν μου είναι συμπαθής, για διάφορους (άσχετους μεταξύ τους) λόγους.

 

When all else fails, πάμε να συζήσουμε σε ένα σπιτάκι στην Αμοργό να σου λέω πως σ' αγαπώ.

 

Κατά τα άλλα δε νομίζω πως έχει σημασία το κίνητρο πίσω από την εκάστοτε γκρίνια αλλά ο τρόπος έκφρασης. Και γενικά υπάρχει μια αμεσότητα στον Ελύτη που με κάνει να τον αντιπαθώ, κάτι που υπαγορεύει πως δεν χρειάζεται τόσο ύφος μα αρκεί η ουσία του θέματος. Ο Καβάφης απ' την άλλη πιάνει ένα μάτσο κεριά και επειδή ξέρει να χτίζει την αισθητική του, σε κάνει να πλαντάζεις.

[χάπι]

Κατά τα άλλα δε νομίζω πως έχει σημασία το κίνητρο πίσω από την εκάστοτε γκρίνια αλλά ο τρόπος έκφρασης. Και γενικά υπάρχει μια αμεσότητα στον Ελύτη που με κάνει να τον αντιπαθώ, κάτι που υπαγορεύει πως δεν χρειάζεται τόσο ύφος μα αρκεί η ουσία του θέματος. Ο Καβάφης απ' την άλλη πιάνει ένα μάτσο κεριά και επειδή ξέρει να χτίζει την αισθητική του, σε κάνει να πλαντάζεις.

 

Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό του κάνει άλλους να τον λατρεύουν

 

Συγκινητικά τα "κεριά" ομολογουμένως αλλά, κατηγορείς Ελύτη για έλλειψη ύφους κι αισθητικής ή είναι η ιδέα μου ?

[Lucifer]

Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό του κάνει άλλους να τον λατρεύουν

 

Συγκινητικά τα "κεριά" ομολογουμένως αλλά, κατηγορείς Ελύτη για έλλειψη ύφους κι αισθητικής ή είναι η ιδέα μου ?

 

Έλλειψη ύφους όχι ιδιαίτερα, είναι αρκετά χαρακτηριστικός. Ρέγγα, φακές, φέτα και ούζο -ήλιος, ελιές, θάλασσα και πέτρα. Μπορεί να θυμίζει εργολάβο στα προσφυγικά, αλλά έχει ύφος.

 

Αλλά η αισθητική αυτού του ύφους, μου φαίνεται χοντροκομμένη -όχι από λάθος ε, αυτό θέλει ο άνθρωπος, αυτό του αρκεί, μαγκιά. Και ο Εγγονόπουλος άνοιγε το λεξικό και πετούσε πεντασύλλαβες στη σειρά, αλλά κανείς απ' τους δύο δε μου κάνει.

[paredwse]

Αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό του κάνει άλλους να τον λατρεύουν

[...]

 

ΟΚ, τώρα εντόπισα τον κυριότερο λόγο αντιπάθειάς μου στην ποίησή του.

Αν επιθυμώ αμεσότητα, θα διαβάσω εφημερίδα, όχι ποίηση.

[χάπι]

ΟΚ, τώρα εντόπισα τον κυριότερο λόγο αντιπάθειάς μου στην ποίησή του.

Αν επιθυμώ αμεσότητα, θα διαβάσω εφημερίδα, όχι ποίηση.

 

Ε όχι δα ! Υπερβάλλεις ! Δεν είναι συγκρίσιμα τα μεγέθη ...

 

---------- Το μήνυμα προστέθηκε στις 14:28 ----------

 

Έλλειψη ύφους όχι ιδιαίτερα, είναι αρκετά χαρακτηριστικός. Ρέγγα, φακές, φέτα και ούζο -ήλιος, ελιές, θάλασσα και πέτρα. Μπορεί να θυμίζει εργολάβο στα προσφυγικά, αλλά έχει ύφος.

 

Αλλά η αισθητική αυτού του ύφους, μου φαίνεται χοντροκομμένη -όχι από λάθος ε, αυτό θέλει ο άνθρωπος, αυτό του αρκεί, μαγκιά. Και ο Εγγονόπουλος άνοιγε το λεξικό και πετούσε πεντασύλλαβες στη σειρά, αλλά κανείς απ' τους δύο δε μου κάνει.

 

 

Η Σουηδική Ακαδημία (18-10-1979) είχε κάπως αντίθετη άποψη...

 

"για την ποίησή του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθηματοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια ζωντανεύει τον αγώνα τού σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία"[8][9] σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης.

 

ΠΗΓΗ WIKI

[Lucifer]

Η Σουηδική ακαδημία επίσης έδωσε το Νόμπελ στον Καμύ για την Πτώση και όχι στον Καζαντζάκη για τον Τελευταίο Πειρασμό -αλλά πριν φτάσουμε στο "γούστα είναι αυτά" έδωσε το Νόμπελ στον Αηνστάην για το κωλοφάκην φωτοηλεκτρικό φαινόμενο και όχι για σχετικότητες.

[χάπι]

Η Σουηδική ακαδημία επίσης έδωσε το Νόμπελ στον Καμύ για την Πτώση και όχι στον Καζαντζάκη για τον Τελευταίο Πειρασμό -αλλά πριν φτάσουμε στο "γούστα είναι αυτά" έδωσε το Νόμπελ στον Αηνστάην για το κωλοφάκην φωτοηλεκτρικό φαινόμενο και όχι για σχετικότητες.

 

Καταλήγουμε λοιπόν ότι το Νόμπελ έχει υπερεκτιμηθεί ?

Όταν απένειμαν το Νόμπελ στον Αϊνστάιν είχαν διατυπωθεί μαθηματικά οι Θεωρίες της Σχετικότητας ?

[Lucifer]

Αμφότερες.

 

Το Νόμπελ νομίζω γενικά μπάζει από τη θεσμικότητά του και μόνο, κάθε χρόνο και ένα Νόμπελ για κάθε τομέα μου φαίνεται γενικά κάπως. Κατά τα άλλα, προφανώς και κάτι έχει να πει, απλώς όχι σε απόλυτους όρους για μένα.