Ενδιαφεροντα αρθρα Ψυχολογιας

[Τοξοβολος_UK]

Εδω θα παρουσιαζω (ελπιζω με μια καλη συχνοτητα) ενδιαφεροντα αρθρα απο τον χωρο της Ψυχολογιας,με μια ταση να επικεντρωνομαι στην Ελλαδα κ σε αρθρα που παρουσιαζουν ενδιαφερον κυριως για τα Ελληνικα δεδομενα

 

 

Αρχιζω με αυτο

psychology-blog.gr

 

 

 

Οικονομική κρίση και αυτοκτονίες στην Ελλάδα

 

March 1st

Το 2009 υπήρξε κατά μέσο όρο 1 αυτοκτονία την ημέρα στην Ελλάδα. Το 2010 υπήρξαν 2. Οι διπλασιασμός αυτός αποδίδεται κυρίως στην οικονομική κρίση καθόσον πολύ συχνά υπάρχουν αναφορές στα ΜΜΕ για επιχειρηματίες και ανέργους που αυτοκτονούν. Ειδικά 9 επιχειρηματίες αυτοκτονούν το 2010 στην Κρήτη λόγω οικονομικής καταστροφής. Άνεργος στην Καλλιθέα αυτοκτονεί μαζί με τα παιδιά του πέφτοντας από ύψος κ.λπ. Επίσης, έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης μας λέει πως η αύξηση της ανεργίας κατά 4%, αυξάνει τις αυτοκτονίες κατά 6%.

 

Παρά την αύξηση του 2010 η Ελλάδα παραμένει χαμηλά στη συχνότητα των αυτοκτονιών. Το 2008 ήταν στην 84η θέση παγκοσμίως με συχνότητα 2,8 / 100.00 κατοίκους.

 

Μετά την αύξηση του 2010 ανεβαίνει στο 5,7 περίπου, ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το 10/100.000 της Ιταλίας, Ισπανίας, Ολλανδίας, το 13/100.000 των ΗΠΑ και το 25/100.000 της Σκανδιναβίας, Γερμανίας, Ανατολικών χωρών, Ιαπωνίας.

 

Παρόλα αυτά, το πρόβλημα είναι σοβαρό διότι ο διπλασιασμός σε ένα έτος είναι αρνητικό ρεκόρ. Τα ίδια συμπεράσματα βγαίνουν και από τις κλήσεις στην γραμμή άμεσης ανάγκης 1018 που αναφέρουν διπλασιασμό των τηλεφωνημάτων το 2010.

 

Οι αυτοκτονίες, γενικώς, έχουν κάποιες ενδιαφέρουσες παραμέτρους.

 

ενώ οι απόπειρες είναι 3 φορές συχνότερες στις γυναίκες, οι άνδρες επιτυγχάνουν τον θάνατο 3 φορές περισσότερο από αυτές. Προφανώς οι απόπειρες αυτοκτονίας, είναι περισσότερο αποδεκτές σαν αντίδραση διαμαρτυρίας στο γυναικείο φύλο, στην κοινωνία μας.

Το 90% των αυτοχείρων έχουν σοβαρή σωματική ή ψυχική νόσο (κυρίως κατάθλιψη).

αυτοκτονίες για οικονομικούς λόγους αφορούν κυρίως άνδρες 35-50 ετών επιχειρηματίες ή ανέργους.

Εάν εστιάσουμε την προσοχή μας στις αυτοκτονίες λόγω της οικονομικής κρίσης που αυξάνει δραματικά τις πτωχεύσεις, την οικονομική ανέχεια, την ανεργία, θα παρατηρήσουμε ότι:

 

Η οικονομική καταστροφή και δυσπραγία στην εποχή μας έχει χαρακτηριστικά ενός συνεχούς και παρατεταμένου stress. Δεν είναι εύκολο τώρα κάποιος να ανακάμψει από οικονομική καταστροφή, ανέχεια ή ανεργία. Το παρατεταμένο stress είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρο για τον ανθρώπινο ψυχισμό όπως έδειξαν πειράματα των ναζί στον Β. Παγκόσμιο πόλεμο και ‘επαγγελματίες βασανιστές’ (μαρτύριο της σταγόνας, συνεχής αϋπνία κ.ά.).

Η αυτοκτονία μοιάζει τελικά σαν τη μόνη διέξοδο να γλυτώσει κανείς από τον πόνο της ανέχειας, της κοινωνικής υποβάθμισης, της αυτουποτίμησης, της αδυναμίας να βρεθούν διέξοδοι.

Μαζί με την οικονομική κρίση συνήθως έρχεται κρίση και σε όλες τις κοινωνικές, οικογενειακές, προσωπικές σταθερές. O γάμος συχνά κλονίζεται, οι φιλίες αποδεικνύονται πολύ λιγότερες ή ανύπαρκτες την ώρα της κρίσης, το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον περιορίζεται συνήθως στο ‘τσάι και συμπάθεια’ ή μάλλον μόνο στη ‘συμπάθεια’. Το κράτος έχει μεγάλες αδυναμίες στήριξης των ανέργων και οικονομικά πασχόντων.

Eίναι εύκολα αντιληπτό ότι όσο πιο ψηλά ευρίσκεται κανείς, τόσο μεγαλώνει η επίπτωση από την πτώση. Οι πλούσιοι που ξαφνικά γίνονται φτωχοί βιώνουν δραματική διαφορά στην καθημερινότητά τους.

Η απάντηση σε όλα αυτά μπορεί να είναι η άποψη του Νίτσε ‘Ό,τι δεν σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό’! Η οικονομική κρίση μπορεί να γίνει αφορμή να γίνουμε πιο δυνατοί. Όμως για να γίνει αυτό πρέπει να είμαστε πρώτα ζωντανοί. Ζωντανούς μας κρατάει ο χαρακτήρας μας, οι εμπειρίες μας, οι απόψεις και οι αξίες που έχουμε για τη ζωή, το περιβάλλον.

 

Πόσοι όμως χαρακτήρες έχουν τη ‘δύναμη του λιονταριού’, την ‘ευλυγισία της καλαμιάς’ που δεν ξεριζώνεται ποτέ, όσο και αν φυσάει, ‘το κοίταγμα από ψηλά’ του αετού, την ‘υπομονή’ της χελώνας κ.λπ.; Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά είναι απαραίτητα μαζί με άλλα για να τα βγάλουμε πέρα σε τέτοιο έντονο και συνεχές stress.

 

Οι εμπειρίες είναι πολύτιμες και μακάρι να έχουμε πολλές και ποικίλες.

 

Τις απόψεις μας για τις αξίες της ζωής πρέπει να μπορούμε να τις επαναδιαπραγματευτούμε. Τελικά, ουσιαστική αξία στη ζωή έχουν οι ειλικρινείς και θερμές συναισθηματικές σχέσεις. Είναι σταθερές, είτε είμαστε πλούσιοι, είτε φτωχοί. ‘Πιστόν φίλον εν κινδύνοις γιγνώσκεις’, μαθαίνουμε οι παλαιότεροι στο γυμνάσιο, ‘ουκ αν λάβεις παρά του μη έχοντος’, μας λέει ο Λουκιανός, ‘ουαί υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριτές’, λέει το Ευαγγέλιο. Πάντα η αλήθεια και η γνώση της πραγματικότητας είναι μια υπέρτατη αρχή.

 

Για να τα καταφέρουμε να επιβιώσουμε και να γίνουμε πιο σοφοί πρέπει να βοηθήσει και το περιβάλλον. Η γραμμή βοήθειας 1018 είναι απαραίτητη σαν αρχή. Η κοινωνική αλληλεγγύη είναι υποχρέωση όχι μόνον των κρατικών φορέων και της εκκλησίας αλλά όλων μας. Η κοινωνία, λέει ο Καστοριάδης, είναι η μόνη δυνατότητα για να αποκτήσει η ζωή μας αξία. Κοινωνώ σημαίνει συμμετέχω, συμπάσχω, συμμερίζομαι. Ο πολιτισμός μας, όποιος και αν είναι αυτός, είναι αποκλειστικά αποτέλεσμα της ιστορίας των κοινωνιών μας.

 

Καιρός για πράξεις αλληλεγγύης. Είναι η λύση στα οικονομικά αδιέξοδα αλλά περισσότερο στα ψυχικά μας προβλήματα από την οικονομική κρίση. Μακάρι η κοινωνία μας να πάρει αυτόν τον δρόμο. Θα ανέβει αυτόματα και ο δείκτης πολιτισμού και ανθρωπιάς, όχι μόνο τώρα, αλλά και στο μέλλον.

 

Γράφει: Λώλης Κώστας, Διευθυντής Ψυχιατρικής Κλινικής Σισμανογλείου Νοσοκομείου

Επεξ/σία 5 Μαρτίου 2011 από Τοξοβολος_UK

[De@th L0rd]

Αν σου πω πως αυτά που γράφει εκτός από τις λεπτομερείς στατιστικές τα έχω συντάξει πριν από καιρό σε ένα πρόχειρο, με κάνει ερασιτέχνη "ψυχολόγο" ; Κυρίως από προσωπική κοινωνική παρατήρηση κι από ανάγνωση θεμάτων πάνω στις διαταραχές. Πιστεύω πως πάει με απλή λογική και ψυχολογία ρουτίνας αν μπορούμε να την πούμε. Αν έχεις κι άλλα τέτοια πόσταρε τα, είναι ενδιαφέροντα πράγματα. Το φαινόμενο το να γνωστοποιείς σε κάποιον την κατάστασή του σαν τρίτος παρατηρητής, χωρίς επίκριση εννοείται, και αυτός την αρνείται πεισματικά λέγεται αυταπάρνηση σωστά; Αυτό που πιστεύω για τους έλληνες είναι ότι μπορεί τα ποσοστά αυτοκτονίας να είναι χαμηλά (ακόμη) αλλά πιστεύω πως πορεύονται σε όλη την διάρκεια της ζωής τους με ένα κάρο συμπλέγματα τα οποία αθροιστικά δημιουργούν κοινωνικό πρόβλημα. Ο μοναδικός λαός που μπορώ να συγκρίνω τους έλληνες από το δυτικό πολιτισμό, είναι οι αμερικάνοι κ συνήθως οι Αμερικάνοι από το νότο και προς τη μεριά του Ατλαντικού.

[Τοξοβολος_UK]

Deathlord, αληθεια ειναι οτι μενει να δουμε ποιες ακριβως θα ειναι οι επιπτωσεις της κρισης στον μεσο Ελληνα σε Ψυχολογικο επιπεδο.Εχει βαση παντως πως σε μια δυσκολη συγκυρια τεινει να επιβαρυνεται η ψυχικη μας υγεια.

 

Εδω επισης ενα αρκετα ενδιαφερον κατα την αποψη μου.

psychology blog gr

 

Ψυχολογικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης

 

 

Τα οικονομικά προβλήματα και οι δυσχέρειες που αντιμετωπίζουμε τον καιρό αυτό συνοδεύονται όπως είναι φυσικό από έντονο άγχος που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρότερα ψυχολογικά ζητήματα και σε αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

 

Έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και δημοσίευσαν οι Financial Times συνδέει την ανεργία σε ποσοστό 25% τόσο με τη νοσηρότητα αλλά και τη θνησιμότητα των πληθυσμών που πλήττονται οικονομικά και αναδεικνύει ότι η οικονομική κρίση σε 26 χώρες της Ευρώπης από το 1970 έως και το 2007 συνδέεται με σημαντική αύξηση στις ψυχικές διαταραχές και στον αλκοολισμό.

Η οικονομική κρίση έχει ήδη αφήσει πολλούς ανθρώπους άνεργους και τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονται διαρκώς. Εδώ και χρόνια, από το 1985, είναι γνωστή η συσχέτιση μεταξύ ανεργίας και συναισθηματικών και αγχώδη διαταραχών. Έρευνες δείχνουν ότι στις εταιρίες που έγιναν περικοπές μισθών ή απολύσεις, διπλασιάστηκαν τα συμπτώματα καταθλίψεων και σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα καταγράφηκαν πιο έντονα συμπτώματα σε αυτούς που ζούσαν υπό την απειλή της απόλυσης, παρά σε όσους πραγματικά απολύθηκαν.

 

Η νέα αυτή οικονομική τάξη πραγμάτων είναι μείζονος ψυχικής σημασίας, καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τις αλλαγές που επιφέρουν τα οικονομικά μέτρα και χάνουν την εμπιστοσύνη τους, την αίσθηση σταθερότητας και ασφάλειας. Υπολογίζεται πως στον τελευταίο χρόνο έχει υπάρξει, λόγω της οικονομικής κρίσης, μια αύξηση των κρουσμάτων των αγχώδη διαταραχών (γενικευμένη αγχώδης διαταραχή, κρίσεις πανικού, φοβίες) της τάξεως του 15% όπου πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να λειτουργήσουν στην καθημερινότητα τους φοβούμενοι πως δεν θα μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην οικονομική κρίση.

 

Καθώς ο κόσμος βιώνει όλο και πιο έντονα την ανασφάλεια και το φόβο σε μια δυσοίωνη οικονομική περίοδο, παρουσιάζονται σημαντικές επιπτώσεις στη ψυχική διάθεση, νευρώσεις, καταθλίψεις, κρίσεις πανικού, φοβίες αλλά και επιπτώσεις οργανικές και σωματοποιήσεις (πονοκέφαλοι, έλκος, κολίτιδες κ.λπ.). Όταν ο άνθρωπος νιώθει πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε καταστάσεις και ότι είναι εκτός του ελέγχου του, η μάχη για επιβίωση σταδιακά εξασθενεί οδηγώντας τον σε παθητικότητα, δυσθυμία, αίσθηση ματαιότητας και ανικανότητας, οδηγούμενοι έτσι σε υψηλά ποσοστά κατάθλιψης και απόσυρσης.

 

Στην περίπτωση της οικονομικής κρίσης που απειλεί με καταστροφή, είναι έντονη η αίσθηση της απώλειας, όπου όπως και στο πένθος χαρακτηρίζεται από τα ακόλουθα μεταβατικά στάδια: Άρνηση ( το άτομο αρνείται να αποδεχτεί την κατάσταση, εξακολουθεί και συμπεριφέρεται σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα) – Θυμός ( το άτομο επηρεάζεται άμεσα με τα νέα μέτρα, γίνεται ο κίνδυνος περισσότερο υπαρκτός, κοινωνική, προσωπική κρίση) – Διαπραγμάτευση (αλλαγή στη στάση ζωής) – Κατάθλιψη (το άτομο πιστεύει πως δεν έχει ελπίδες να το ξεπεράσει) – Αποδοχή (η σύσταση μιας νέας πραγματικότητας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο) – Κλείσιμο (κυριαρχία στα όποια αρνητικά συναισθήματα επέφερε η κρίση, συνέχιση ζωή μας με νέες βάσεις).

Οι καινούργιες συνθήκες φέρουν νέα και άγνωστα δεδομένα για τη ζωή μας, πράγμα που από μόνο του προκαλεί μια ανασφάλεια αλλά και μια αίσθηση περιορισμού των δυνατοτήτων μας. Η αγανάκτηση, η ματαίωση, η μοναξιά και ο φόβος είναι κυρίως τα συναισθήματα που βιώνει κάποιος με σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Ακόμα και οι άνθρωποι που δεν έχουν πληγεί από αυτήν, φαντασιωτικά και μόνο υπό της επικείμενη απώλεια, μπορεί να διαταραχθούν, εμφανίζοντας νευρώσεις με αγχωτικά και μελαγχολικά στοιχεία.

 

Αρνητικές σκέψεις, κατηγορίες προς τους άλλους και καταστροφολογίες για το μέλλον μπορεί να μας οδηγήσουν στο να αισθανθούμε πολύ χειρότερα και να μας απoπροσανατολίσουν από τον εποικοδομητικό σχεδιασμό και την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε. Το υπερβολικό άγχος, οι τύψεις, η ντροπή και άλλα αρνητικά συναισθήματα όταν είναι συνεχή και παρατεταμένα μπορούν να μας αποτρέψουν από παραγωγικές ενέργειες και να μας οδηγήσουν στο να αισθανόμαστε ακόμα πιο αβοήθητοι.

Η απελπισία που νιώθει κάποιος μέσα σε αυτή την κατάσταση είναι δικαιολογημένη αλλά το πως αντιδρούμε έχει να κάνει με τις πεποιθήσεις μας. Το παράδοξο είναι πως με το να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που δεν μπορούμε να αλλάξουμε, μπορούμε αντίστοιχα να αποδεχτούμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε μέχρι ένα σημείο να ελέγξουμε τη ζωή μας. Εφόσον κάποιες συνθήκες δεν αλλάζουν, πρέπει να βρούμε τους τρόπους να είμαστε καλά, υγιείς και ισορροπημένοι μέσα σε αυτές.

Η αξιολόγηση και η καταπολέμηση των σκέψεων και συμπεριφορών που διατηρούν και ενισχύουν τα αρνητικά συναισθήματα είναι μια πρώτη γραμμή προσέγγισης για την αντιμετώπιση των ψυχολογικών επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας για να καθορίσουμε το πρόβλημα στη σωστή του διάσταση, απαγορεύοντας στα κατακλυσμιαία αρνητικά συναισθήματα να μας παρασύρουν. Η επιβολή της λογικής σκέψης πάνω στην συναισθηματική αντίδραση του άγχους επανεξετάζοντας με τη λογική τους πραγματικούς κινδύνους που θεωρεί το άτομο πως θα αντιμετωπίσει λόγω της κρίσης, πού και με ποιόν τρόπο θα τον επηρεάσουν και αν πραγματικά οι κίνδυνοι αυτοί είναι τόσο άμεσοι, είναι μια βασική επανεξέταση που θα τον βοηθήσει στη λήψη αποφάσεων με καθαρό νου και στο να αποκτήσει μια πιο ψύχραιμη ματιά προς το μέλλον.

Οι άνθρωποι τους δύσκολους αυτούς καιρούς που αγωνίζονται να καλύψουν τις ανάγκες τους συχνά μπορεί να αναβάλλουν επισκέψεις σε ιατρούς (ψυχίατροι και ψυχολόγοι) και ειδικούς για προβλήματα σωματικής ή και ψυχικής υγείας που δεν θεωρούν και τόσο σοβαρά ή πιστεύουν πως θα φύγουν από μόνα τους. Αυτό όμως μπορεί στη συνέχεια να επιδεινώσει την κατάσταση της υγείας τους, οδηγώντας με τη σειρά του σε υψηλότερα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης.

Είναι σχεδόν σίγουρο πως διανύουμε μια αβέβαιη εποχή αλλά η διαχείριση των προβλημάτων τώρα ή και στο μέλλον είναι σημαντικά πιο δύσκολη για αυτούς που δεν βάζουν την υγεία τους σε προτεραιότητα.

Δρ Άρτεμις Ξανθάκη Κλινικός Ψυχολόγος DPsych

Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

[Snoob]

Πηγές στα άρθρα, παρακαλώ.

[Τοξοβολος_UK]

Νομιζω αρκουν τα ονοματα των υπογραφωντων.Κανω λαθος?

[Snoob]

Κάνεις λάθος. Δεν είναι "πηγή" το ποιος τα έγραψε. Το πού έγραψε ό,τι έγραψε είναι πηγή. Αν είναι έντυπη, δίνεις στοιχεία έκδοσης (οίκος, πόλη, έτος). Αν είναι ηλεκτρονική, σύνδεσμο.

[Τοξοβολος_UK]

Ναι τον ορισμο της πηγης τον γνωριζω.

[provatokamila]

Για χάρη των πνευματικών δικαιωμάτων.

Πάντως, σε μια κοινωνία που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, τι συμβαίνει στον ψυχισμό του πλήθους, που και το ίδιο ευθύνεται για ένα μεγάλο μέρος της δημιουργίας των προβλημάτων αυτών?

 

Άντε, για να μη φέρνω σε δύσκολη θέση κανέναν, κανένας δε χρειάζεται να απαντήσει. Η ερώτηση ήταν ρητορική. Συνεχίστε με τα ωραία άρθρα ψυχολογίας. Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα.

[Τοξοβολος_UK]

Ευχαριστω provatokamila.Ειναι καλη ιδεα ομως οποιος θελει να θετει ερωτηματα κ προβληματισμους κ στην φυσιολογικη ροη του νηματος να γινεται συζητηση.

[Vintage Jewel]

Δεν εχουμε λεφτα αρα ειμαστε ολοι μεσα στα νευρα?Κατι τετοιο καταλαβα..

Παλιοτερα (πριν 20+χρονια)ετσι γινοτανε? Εχω την εντυπωση πως οχι.Γιατι αλλαξε τωρα αυτο?

[chill]

Δεν εχουμε λεφτα αρα ειμαστε ολοι μεσα στα νευρα?Κατι τετοιο καταλαβα..

Παλιοτερα (πριν 20+χρονια)ετσι γινοτανε? Εχω την εντυπωση πως οχι.Γιατι αλλαξε τωρα αυτο?

 

Παλιότερα δεν γινόταν αυτό, γιατί όποτε είχαμε στεναχώριες ή οικονομική στενότητα τσουπ κοτσάραμε και από ένα δανειάκι και το παίζαμε γαμάουα και large. Τώρα που τα δάνεια έχουν κοπεί και κατά συνέπεια και η όποια ρευστότητα πηδάμε από τα παράθυρα.........

[Τοξοβολος_UK]

Επισης να πω οτι συχνα ακουω ερωτησεις τυπου,ωραια τι κανει ενας Ψυχολογος ακριβως? (πιστεψτε με το εισπρατουμε πολυ συχνα),κ επειδη εψαχνα αφορμη καιρο να ποσταρω το συγκεκριμενο πολυ ωραια δομημενο στα Ελληνικα αρθρο,παρακατω παραθετω ενα γρηγορο ''101'' μαθημα Ψυχολογιας αναφορικα με τις ειδικοτητες της Ψυχολογιας και το ευρυ φασμα εφαρμογων της ωστε να σπασουμε το στερεοτυπο του Ψυχολογου-θεραπευτη που φαινεται πως ειναι κυριαρχο ειδικα στην Ελλαδα κ το οποιο σωστα επισημαινει ο Ψυχολογος Δημητρης Αγοραστος.

 

 

 

 

 

ΨΥΧΟΛΟΓΕΙΝ

 

 

Οι κλάδοι της Ψυχολογίας

 

Πολύ συχνά, όσο ήμουν στο προπτυχιακό πρόγραμμα, όποτε έλεγα πως σπουδάζω ψυχολογία η πρώτη αντίδραση ήταν να δεχθώ μια ερώτηση του τύπου: «Πολύ όμορφο επάγγελμα διάλεξες. Και μαθαίνεις και ψυχανάλυση από τώρα;». Ερωτήσεις αυτού του τύπου είναι εύλογες, μιας και η στερεότυπη εικόνα ενός ψυχολόγου είναι αυτή του ψυχοθεραπευτή, την οποία ανέλυσα σε γενικές γραμμές στην προηγούμενη εγγραφή.

 

Η αλήθεια όμως είναι πως το πτυχίο της ψυχολογίας δεν οδηγεί σε επαγγελματικό μονόδρομο. Αντίθετα, αυτή η επιστήμη έχει τόσες πολλές εφαρμογές, μέσα από τόσους πολλούς διαφορετικούς κλάδους, που δύσκολα μπορεί κανείς να την θεωρήσει ως κάτι αυστηρά ενιαίο.

 

Φυσικά ο κοινός παράγοντας όλων των κλάδων είναι η παρατήρηση, η επεξήγηση αλλά και η αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, βασικές έννοιες που είναι και η ραχοκοκαλιά της Ψυχολογίας. Αυτή την φορά θα προσπαθήσω να παρουσιάσω εν συντομία τις πιο γνωστές ειδικότητες στην Ψυχολογία, ελπίζοντας να ραγίσω λίγο ακόμη το στερεότυπο του Ψυχολόγου-Ψυχοθεραπευτή. Ζητώ προκαταβολικά συγνώμη για το τεράστιο κείμενο, αλλά δεν ήθελα να το χωρίσω για να μην χαθεί η συνοχή του.

 

Οι κλάδοι στους οποίους θα αναφερθώ είναι οι ακόλουθοι:

 

Κλινική Ψυχολογία

Συμβουλευτική Ψυχολογία

Γνωστική Ψυχολογία

Νευροψυχολογία

Ψυχολογία Υγείας

Εργασιακή/Οργανωσιακή Ψυχολογία

Κοινωνική Ψυχολογία

Αναπτυξιακή Ψυχολογία

Νομική Ψυχολογία

Εκπαιδευτική Ψυχολογία

1. Κλινική Ψυχολογία

Η Κλινική Ψυχολογία είναι αυτή που βρίσκεται πιο κοντά στην στερεότυπη εικόνα του ψυχολόγου-ψυχοθεραπευτή. Το κεντρικό θέμα της Κλινικής Ψυχολογίας είναι η παρατήρηση, η επεξήγηση και η αλλαγή της αποκλίνουσας συμπεριφοράς. Ουσιαστικά δηλαδή ο κλινικός ψυχολόγος προσπαθεί να βοηθήσει άτομα με ψυχικές διαταραχές.

 

Ο ορισμός του τι είναι αποκλίνουσα συμπεριφορά και τι όχι είναι φυσικά δύσκολος και ακόμη και σήμερα υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις για το θέμα. Αλλά σε γενικές γραμμές οι κλινικοί ψυχολόγοι ανά το παγκόσμιο βαδίζουν σύμφωνα με διεθνή εγχειρίδια για την αποκλίνουσα συμπεριφορά, όπως π.χ. του Αμερικάνικού Συνδέσμου Ψυχολογίας (APA) ή το αντίστοιχο εγχειρίδιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO), το ICD, τα οποία προσπαθούν να δώσουν κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για την διάγνωση. Η κλινική ψυχολογία είναι κυρίως εφαρμοσμένος κλάδος της ψυχολογίας (εφαρμόζει την ψυχολογική γνώση πάνω στον γενικό πληθυσμό), χωρίς όμως να αποκλείεται και μια ερευνητική καριέρα πάνω στον κλάδο αυτό.

 

2. Συμβουλευτική Ψυχολογία

Η Συμβουλευτική Ψυχολογία είναι το αντίστοιχο της Κλινικής Ψυχολογίας, μόνο που ο πληθυσμός στον οποίο απευθύνεται είναι αυτός που βρίσκεται μέσα στα ευρύτερα πλαίσια του μέσου όρου και άνω, και όχι αυτούς που παρουσιάζουν την αποκλίνουσα συμπεριφορά (όπως και αν ορίζεται αυτή). Για παράδειγμα, αν η κλινική ψυχολογία απευθύνεται σε άτομα που το επίπεδο της ομαλής ψυχικής λειτουργίας τους είναι χαμηλό, η συμβουλευτική απευθύνεται σε αυτούς που είναι τουλάχιστον μέσα στα επίπεδα του μέσου όρου. Είναι κάπως απλοϊκή αυτή η επεξήγηση, αλλά νομίζω ότι είναι ένα καλό οπτικό σχήμα που δίνει μια γενική εικόνα της διαφοροποίησης μεταξύ των δύο κλάδων.

 

Πιο συγκεκριμένα τώρα, η συμβουλευτική ψυχολογία έχει ως σκοπό να στηρίζει, να ενδυναμώνει και τελικά να δίνει κάποιες λύσεις σε άτομα που αντιμετωπίζουν κάποιο ψυχικό εμπόδιο στην ζωή τους (π.χ. άγχος, πένθος, δυσπροσαρμογή σε νέο περιβάλλον, οικογενειακά προβλήματα ομαλής συμβίωσης ή ακόμη και–μη οργανικά- σεξουαλικά προβλήματα). Με την βοήθεια του συμβουλευτικού ψυχολόγου το άτομο θα μπορέσει να αναλύσει το πρόβλημά του, να πάρει δυνάμεις για να αντιμετωπίσει αυτό που το απασχολεί, να καταφέρει να δει το εμπόδιο αυτό από κάποια άλλη οπτική γωνία και εν τέλει να ανακαλύψει μόνο του την καταλληλότερη λύση. Μέσα από την συμβουλευτική διαδικασία τα άτομα παίρνουν επίσης και πολύτιμα εφόδια αντιμετώπισης τέτοιου είδους ψυχικών εμποδίων, τα οποία μπορούν να αξιοποιήσουν και στο μέλλον σε πιθανά νέα εμπόδια. Έτσι εξασφαλίζεται μια ακόμη πιο ομαλή ψυχική λειτουργία του συμβουλευόμενου. Και αυτός ο κλάδος, όπως και η κλινική ψυχολογία είναι κατευθυνόμενος –από την «φύση» του ίσως- περισσότερο προς την εφαρμογή της γνώσης, παρά στην έρευνα.

 

3. Γνωστική Ψυχολογία

Ο επόμενος κλάδος θα λέγαμε ότι είναι ένας καθαρά ερευνητικός τομέας, μιας και η Γνωστική Ψυχολογία ασχολείται με την έρευνα των τρόπων με τους οποίους το ανθρώπινο μυαλό (όχι απαραίτητα με την έννοια του οργάνου του εγκεφάλου) δέχεται, επεξεργάζεται, οργανώνει, αναζητεί και εξάγει πληροφορίες (ακοή, όραση, ομιλία, μάθηση κτλ). Οι γνωστικοί ψυχολόγοι είναι οι «υπεύθυνοι» για κάποια πολύ βασικά θεωρητικά μοντέλα σύμφωνα με τα οποία προσπαθούμε να επεξηγήσουμε τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούμε ως άνθρωποι, όπως το γνωστό μοντέλο του «Ηλεκτρονικού Υπολογιστή», το οποίο παρομοιάζει το μυαλό μας με έναν υπολογιστή ο οποίος δέχεται, επεξεργάζεται και εξάγει πληροφορίες με την βοήθεια προγραμμάτων (software) και υλικού (hardware).

 

Η κατεύθυνση δηλαδή του γνωστικου ψυχολόγου είναι καθαρά θεωρητική και ερευνητική και συνήθως τέτοιου είδους ψυχολόγοι απασχολούνται σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Φυσικά σε έναν σχετικά μεγάλο βαθμό ασχολούνται και με τις βιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου εγκεφάλου, αφού η βιολογία είναι η βάση των μοντέλων σκέψης και συμπεριφοράς.

 

4. Νευροψυχολογία

Η Νευροψυχολογία είναι ένας κλάδος συσχετιζόμενος με την γνωστική ψυχολογία, αλλά ταυτόχρονα και εντελώς διαφορετικός. Αντικείμενό της είναι καθαρά το νευρικό σύστημα και ο ανθρώπινος εγκέφαλος και ο ρόλος τους στην παρατηρήσιμη ανθρώπινη συμπεριφορά, κανονική ή όχι.

Η νευροψυχολογία μπορεί να είναι τόσο εφαρμοσμένος, όσο και ερευνητικός κλάδος. Μέσα από την έρευνα προσπαθεί να δει πως η βιολογική δομή επηρεάζει την συμπεριφορά. Για παράδειγμα ένας νευροψυχολόγος μπορεί να ερευνά ποια εγκεφαλικά κέντρα παίζουν ρόλο στην μάθηση, με τι είδους βιολογικές αντιδράσεις, πως μπορούμε να τις ελέγξουμε, αλλά και πως μπορούμε να βοηθήσουμε τον εγκέφαλο για να «μάθει» καλύτερα. Φυσικά η μάθηση είναι ένα μόνο απλό παράδειγμα. Για την ακρίβεια οι νευροψυχολόγοι ασχολούνται περισσότερο συχνά με κάποιες εγκεφαλικές ανωμαλίες και βλάβες που δημιουργούν πρόβλημα στην ανθρώπινη συμπεριφορά, όπως τραυματισμοί του εγκεφάλου, εκφυλιστικές νόσοι, βιολογικά επιβαρημένες νόσοι όπως η σχιζοφρένεια κτλ.

 

Στον εφαρμοσμένο τομέα βλέπουμε τους νευροψυχολόγους να ασχολούνται κυρίως με δύο διαφορετικά πεδία. Πρώτον, με τις κλινικά αποκλίνουσες περιπτώσεις και την αντιμετώπισή τους (κάτι αντίστοιχο με την κλινική ψυχολογία δηλαδή, αλλά με μεγαλύτερη έμφαση στις βιολογικές βάσεις των ψυχικών δυσλειτουργιών). Δεύτερον οι νευροψυχολόγοι βοηθάνε ακόμη και σε περιπτώσεις χειρουργικής επέμβασης του εγκεφάλου, τόσο κατά τη διάρκεια της εγχείρισης, όσο και μετεγχειρητικά με την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας του ατόμου. Κατά τη διάρκεια των εγχειρήσεων συνήθως ελέγχουν τους ασθενείς μέσω διαφόρων μικρών τεστ (οι ασθενείς είναι ξύπνιοι κ ναρκωμένοι μόνο τοπικά) για να δουν μήπως κατά την διάρκεια του χειρουργείου έχει τραυματιστεί κάποιο μέρος του εγκεφάλου που έπρεπε να μείνει ανέπαφο και συνεργάζονται ανάλογα με τον νευροχειρούργο.

 

5. Ψυχολογία Υγείας

Η Ψυχολογία Υγείας είναι μια σχετικά νέα κατεύθυνση της ψυχολογίας που εστιάζεται πάνω στην προώθηση της ψυχικής και σωματικής υγείας, την ομαλή προσαρμογή των ατόμων σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα, στην αλλαγή αυτών των περιβαλλόντων ώστε να βοηθάνε καλύτερα τον ασθενή, στην εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού σε θέματα ψυχολογίας του ασθενή, αλλά και στην στήριξη ασθενών με βαριές και τερματικές ασθένειες (π.χ. AIDS, καρκίνος).

 

Οι ψυχολόγοι Υγείας συνήθως εργάζονται σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα και είναι αυτοί που πολλές φορές αναλαμβάνουν να ανακοινώσουν τα ιατρικά αποτελέσματα στους ασθενείς, ιδιαίτερα δε σε αυτούς που διαγνώστηκαν με κάποια ανίατη ασθένεια, οι οποίοι και υπόκεινται και το μεγαλύτερο σοκ. Ο ρόλος τους φυσικά είναι και υποστηριχτικός και είναι στο πλάι του ασθενή και του περιβάλλοντός του καθ’ όλη την διάρκεια της θεραπείας του μέχρι και την ίαση ή ακόμη και μέχρι τον θάνατο. Προσπαθούν να βοηθήσουν το άτομο να δει την κατάστασή του από την σωστή οπτική γωνία, να αναζητήσει τις κατάλληλες θεραπείες αν αυτό είναι δυνατό, να το ενδυναμώσουν αλλά και να το προετοιμάσουν ψυχολογικά και για τον ίδιο του τον θάνατο, αν κάτι τέτοιο είναι αναπόφευκτο.

 

Πέρα από τις πιο πάνω δραστηριότητες ένας ψυχολόγος Υγείας σχεδιάζει προγράμματα προώθησης της υγείας των πολιτών, μέσα από ενημερωτικά σεμινάρια για τις διάφορες ασθένειες, την σημαντικότητα της πρόληψης ή ακόμη και μέσα από την οργάνωση του τρόπου λειτουργίας και συνεργασίας των διαφόρων νοσοκομειακών συστημάτων, πάντα προς το όφελος των πολιτών/ασθενών.

 

6. Εργασιακή (ή Οργανωσιακή) Ψυχολογία

Ο επόμενος πολύ γνωστός κλάδος ψυχολογίας, με ιδιαίτερη απήχηση στην αγορά εργασίας στο εξωτερικό, είναι η Εργασιακή Ψυχολογία. Και πάλι υπάρχει η ακαδημαϊκή/ερευνητική πλευρά του κλάδου, αλλά και η εφαρμοσμένη. Η Εργασιακή Ψυχολογία στοχεύει στον εργασιακό πληθυσμό και το περιβάλλον του (εργοστάσια, γραφεία, υπηρεσίες κτλ) και προσπαθεί να αλλάξει τις συνθήκες και τους όρους εργασίας προς όφελος τόσο του εργαζόμενου, όσο και του εργοδότη/εταιρίας. Με αλλαγές στον περιβάλλοντα εργασιακό χώρο, στους όρους μισθοδοσίας (π.χ. κάθε πόσες μέρες πρέπει να γίνεται, έξτρα μπόνους για επιτυχή εργασία κτλ), στις σχέσεις μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, αλλά και στον τρόπο παραγωγής εργασίας, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αυξηθεί τόσο η αυτοεκτίμηση και η ευχαρίστηση του εργαζόμενου ως αποτέλεσμα της δουλειάς του, αλλά και η παραγωγικότητα (=κέρδος της εταιρίας).

 

Οι Εργασιακοί Ψυχολόγοι επομένως είναι εκείνα τα άτομα-κλειδιά στις επιχειρήσεις που φροντίζουν ώστε και οι δύο πλευρές (εργαζόμενος-εργοδότης) να είναι όσο το δυνατόν πιο ευχαριστημένοι από την εργασία που γίνεται. Ένας πολύ ενδιαφέρον ρόλος που μπορούν να παίξουν οι ψυχολόγοι εργασίας είναι στον τομέα της τοποθέτησης του προσωπικού στα κατάλληλα τμήματα, πάντα με την βοήθεια σταθμισμένων και έγκυρων τεστ που έχουν δημιουργηθεί για τους σκοπούς αυτούς.

 

7. Κοινωνική Ψυχολογία

Ο άνθρωπος δεν είναι ένα μονοδιάστατο ων και σίγουρα ποτέ δεν μπορείς να εξετάσεις ένα άτομο ανεξάρτητα από το περιβάλλον του. Βασισμένη πάνω σε αυτό το σκεπτικό η Κοινωνική Ψυχολογία έρχεται για να ερευνήσει πως το κοινωνικό περιβάλλον επηρεάζει την συμπεριφορά του ατόμου, αλλά και τι είδους ψυχολογικές συνδέσεις δημιουργούνται μεταξύ των μελών μιας κοινωνίας (οικογένεια, χωριό, κράτος κ.ο.κ.).

 

Οι Κοινωνικοί Ψυχολόγοι, εστιασμένοι κατά κόρον στην έρευνα, κάνουν παρατηρήσεις για την ανθρώπινη συμπεριφορά, οργανώνουν πειράματα και βγάζουν τα συμπεράσματά τους. Παράδειγμα τέτοιων ερευνών μπορείτε να βρείτε και στην σχετική εγγραφή που έκανα για τα πορίσματα της κοινωνικής ψυχολογίας όσον αφορά την ανάπτυξη του εθνικισμού από την παιδική ηλικία. Βεβαίως τα αποτελέσματα των κοινωνικών ψυχολόγων έχουν τεράστια σημασία και χρησιμοποιούνται ευρέως στις δυτικές κοινωνίες, δυστυχώς άλλοτε για καλό και άλλοτε για κακό σκοπό.

 

Μέσα από την κοινωνική ψυχολογία μπορούμε να ερμηνεύσουμε κάτι όπως την διαμόρφωση της προσωπικότητας κάποιου ώστε να γίνει τυφλός δούλος αυταρχικών δικτατόρων και να διαπράξει απάνθρωπα εγκλήματα χωρίς την παραμικρή συνειδητοποίηση του τι κάνει, έως και την υπερκαταναλωτική συμπεριφορά των ατόμων απέναντι στα διαφημιζόμενα προϊόντα. Η κοινωνική ψυχολογία αποτελεί έναν από τους πιο αγαπημένους μου κλάδους, μιας και ερευνά κάτι πολύ ουσιαστικό κατά τη γνώμη μου και είναι σε θέση να δίνει απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα σχετικά με την διαμόρφωση της προσωπικότητας ενός ατόμου. Σίγουρα αν δεν συνέχιζα στις Νευροεπιστήμες, θα σκεφτόμουν σοβαρά μια πορεία στην Κοινωνική Ψυχολογία.

 

8. Αναπτυξιακή Ψυχολογία

Η Αναπτυξιακή Ψυχολογία είναι ίσως ένας πολύ γενικός τίτλος για έναν κλάδο που έχει τις δικές του υποκατηγορίες. Σε γενικές γραμμές οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι ασχολούνται με την πορεία του ανθρώπου, τις ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες, την νευρολογική ανάπτυξη αλλά και την συμπεριφορά του από την στιγμή της σύλληψης και την εμβρυακή κατάσταση έως και τον θάνατό του. Όπως καταλαβαίνετε το φάσμα εστίασης είναι αρκετά μεγάλο και γι’ αυτό συνήθως οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι ειδικεύονται σε μια συγκεκριμένη ηλικία. Άλλοι ασχολούνται με την παιδική ηλικία και την εφηβεία, άλλοι με την νεότητα και την μέση ηλικία και άλλοι με την τρίτη ηλικία.

 

Σε κάθε φάση της ζωής του ο άνθρωπος έχει διαφορετικές ικανότητες, ανάγκες και σχέσεις με τον κοινωνικό περίγυρο, πάντα αναλόγως του περιβάλλοντος, γι’ αυτό και υπάρχει τόση εστιασμένη έρευνα στην κάθε φάση της ζωής. Μέσα από την κατανόηση όλων αυτών των παραγόντων ο αναπτυξιακός ψυχολόγος είναι σε θέση να στηρίξει ουσιαστικά το άτομο που τον χρειάζεται, μιας και γνωρίζει τις ουσιαστικές ανάγκες του και μπορεί να διαμορφώσει κατάλληλα το περιβάλλον, να βοηθήσει στην ανάπτυξη των κοινωνικών σχέσεων που έχει ανάγκη το άτομο κτλ

 

Η αναπτυξιακή ψυχολογία είναι ένας κλάδος τόσο ερευνητικός, όσο και εφαρμοσμένος, μιας και οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι, ανάλογα της ειδίκευσής τους, δουλεύουν συνήθως σε ειδικευμένα κέντρα φροντίδας (παιδικοί σταθμοί, γηροκομεία κτλ). Σε ακαδημαϊκό επίπεδο οι αναπτυξιακοί ψυχολόγοι ερευνούν συνεχώς τις διάφορες θεωρίες ανάπτυξης που έχουν διαμορφωθεί και τις εμπλουτίζουν με τα αποτελέσματα των δικών τους ερευνών.

 

9. Νομική Ψυχολογία

Ακολουθεί ένας κλάδος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους περισσότερους, μιας και θυμίζει πολύ συγκεκριμένους χαρακτήρες από πολλές αμερικανικές ταινίες. Η Νομική Ψυχολογία είναι εκείνος ο κλάδος που ασχολείται με την παραβατική / εγκληματική συμπεριφορά του ανθρώπου. Οι νομικοί ψυχολόγοι απασχολούνται κυρίως στην αστυνομία μιας και με τις γνώσεις τους γύρω από την εγκληματολογία και την ψυχολογία του εγκληματία είναι σε θέση να βοηθήσουν είτε στον εντοπισμό κάποιου εγκληματία / δραπέτη, είτε στην ανάπτυξη καλύτερων μεθόδων για την μείωση της εγκληματικότητας σε μια περιοχή. Επιπλέον ο νομικός ψυχολόγος μπορεί να απασχολείται και μέσα στα σωφρονιστικά καταστήματα, βοηθώντας στην ανάπτυξη ενός καλύτερου και με λιγότερες εντάσεις κλίματος μέσα στις φυλακές, αλλά και στον ουσιαστικό σωφρονισμό των κρατουμένων.

 

10. Εκπαιδευτική Ψυχολογία

Για το τέλος άφησα μια ειδίκευση που είναι πραγματικά ζωτικής σημασίας και η οποία δυστυχώς λείπει από την ελληνική κοινωνία. Η εκπαιδευτική ψυχολογία είναι ο κλάδος της ψυχολογίας που ασχολείται αποκλειστικά με τον τρόπο μάθησης, το μαθησιακό περιβάλλον αλλά και τις μαθησιακές δυσκολίες, δηλαδή με οτιδήποτε έχει σχέση με τον τρόπο ανάπτυξης των γνώσεων στον άνθρωπο. Όπως καταλαβαίνετε οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί (θα έπρεπε να) απασχολούνται σε σχολεία και βοηθούν τόσο τους δασκάλους να κάνουν πιο εύκολο, ξεκούραστο και κατανοητό το μάθημα, όσο και τους μαθητές να αναπτύξουν τα ταλέντα και τις κλίσεις τους. Επιπλέον είναι σε θέση να επέμβουν αν κάποιο παιδί αρχίσει να αναπτύσσει μαθησιακές δυσκολίες (π.χ. δυσλεξία) και να το βοηθήσουν είτε να ξεπεράσει το πρόβλημα πλήρως, είτε – αν αυτό δεν είναι δυνατό- να μπορέσει να μειώσει στο ελάχιστον τις δυσκολίες που προκαλεί στην μάθηση του παιδιού.

 

Και αυτός ο κλάδος όμως έχει και ερευνητική κατεύθυνση, μιας και πολλοί εκπαιδευτικοί ψυχολόγοι απασχολούνται με την ανάπτυξη μεθόδων καλύτερης και ουσιαστικότερης μάθησης (π.χ. διδασκαλία σε ομάδες, μπόνους για κάθε σωστή απάντηση κ.α.), αλλά και με την έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση των μαθησιακών προβλημάτων.

 

Ελπίζω πως με την σύντομη παρουσίαση ορισμένων από τους βασικότερους κλάδους της Ψυχολογίας να σας βοήθησα να σχηματίσετε μια καλύτερη και πιο κοντά στην πραγματικότητα εικόνα για το τι εστί «Ψυχολόγος». Όπως βλέπετε η λέξη «ψυχολόγος» δεν σημαίνει ένα και μόνο πράγμα, αλλά αντίθετα είναι απλά μία βασική πύλη που οδηγεί σε μια σειρά από διαφορετικές προσεγγίσεις και ερμηνείες της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

 

ΥΓ.Για προφανεις λογους ειμαι slightly biased προς εναν συγκεκριμενο κλαδο

[apd453]

Το «ζωικό πνεύμα» όπως έλεγε και ο Κέινς.

Κοινός ή θα φάμε ο ένας τον άλλο ή θα φάμε άλλους (μετανάστες π.χ.)

Η χαρά του ψυχανώμαλου. Βλέπε Χίτλερ.

[Vintage Jewel]

Το «ζωικό πνεύμα» όπως έλεγε και ο Κέινς.

Κοινός ή θα φάμε ο ένας τον άλλο ή θα φάμε άλλους (μετανάστες π.χ.)

Η χαρά του ψυχανώμαλου. Βλέπε Χίτλερ.

homo homini lupus

 

ελλ

[De@th L0rd]

Παιδιά αν είναι δυνατόν μη το ξεφτυλίσουμε το θέμα κι εδώ με πολιτικά. Όσο το δυνατόν πιο κοντά στην ψυχολογία.